Drugi dzień Kongresu Kultury Regionów: więzy i płodność transmisji

Wieczorem goście Kongresu Kultry Regionów obejrzeli widowisko pt. „W mateczniku – narodziny dziedzica”. Przypomnijmy, że do Nowego Sącza przyjechało ponad trzysta osób. Są to regionaliści, znawcy, miłośnicy i twórcy kultury, artyści i naukowcy, kierownicy i instruktorzy zespołów folklorystycznych z całej Polski, dziennikarze oraz dyrektorzy i pracownicy departamentów kultury urzędów marszałkowskich.

Słownik języka polskiego podaje dwa przenośne znaczenia słowa "więzy": z jednej strony jest to coś, co kogoś krępuje, ale z drugiej to coś, co łączy, jednoczy. I tak jest z językiem, czy to narodowym, czy gwarowym. Ta teza była wyjściem do ciekawej dyskusji na ten temat. Naukowcy od wielu lat zajmujący się badaniem języka polskiego w jego różnych aspektach mówili o wielkiej roli gwar, które są świadectwem bogactwa języka, często przechowują w sobie, jakby zakonserwowane, relikty dawnej mowy Polaków, wręcz zabytki, o które się trzeba troszczyć.

Zobacz też: Tylu heligonistów Nowy Sącz nie widział

Bardzo ciekawe były rozważania prof. Haliny Karaś o polszczyźnie naszych rodaków na Litwie, o ich sytuacji w tym kraju. Prof. Anna Mlekodaj przytaczała wyniki swoich badań nad językiem góralskim w… Stanach Zjednoczonych, ilustrując to wieloma przykładami. A Podhalan, Lachów i mieszkańców innych regionów Małopolski w rejonie np. Chicago nie brakuje. Podkreślano też, że przekaźnikiem ważnych treści w procesie komunikacji nie musi być tylko słowo. Kiedy zawodzi werbalny przekaz, wkraczają gesty, znaki, muzyka, taniec, sztuka, które także są wykorzystywane w trakcie porozumiewania się ludzi.

Płodność transmisji... Te dwa słowa brzmią na pozór dosyć enigmatycznie: płodność transmisji. Ale uczestnicy tej debaty wypełnili je interesującą treścią. Z uwagą wysłuchaliśmy m.in. rozważań prof. Haliny Grzymały-Moszczyńskiej, która wielu uczestnikom kongresu otwarła oczy na bardzo trudny problem bycia obcym we własnym kraju. Część swojej pracy naukowej poświęciła badaniom sytuacji osób przebywających na emigracji zarobkowej m.in. w Wielkiej Brytanii i Irlandii. Kiedy ci ludzie wracają do Polski - to mówimy o reemigracji. Ale kiedy do ojczyzny przyjeżdżają ich urodzone i wychowane na obczyźnie dzieci, to nie jest to przecież powrót, ale przyjazd, wręcz emigacja do… obcego kraju.

Tak, tak! Ich pierwszym językiem jest zwykle angielski, a drugim – polski. Te dzieci mają ogromne trudności z zaadaptowaniem się w nowym środowisku, Bywają nazywane… uchodźcami. Polska edukacja zupełnie nie jest przygotowana na to zjawisko, nauczyciele – nie wiedzą, jak sobie z nim radzić.

Po południu w MCK SOKÓŁ zostały zorganizowane zajęcia warsztatowe.
1. Być jak Heródek - warsztat arte-psychologiczny (prowadzący - Krystian Pisowicz)
2. By pozostać sobą (Krzysztof Trebunia-Tutka)
3. Pieśni inne, czyli zadomowione imigrantki (Weronika Grozdew-Kołacińska)
4. Pomiędzy genius loci a simulacrum… (Joanna Dziadowiec)
5. Przekaz międzypokoleniowy i jego mechanizmy (Barbara Caillot Dubus, Aleksandra Karkowska)
6. Tańce w kręgu - inspirujący sąsiedzi (Monika Dudek)
7. Wiejskie kluby tańca (Piotr Baczewski, Katarzyna Rosik)
8. A teraz RSKM, czyli… ratuj się kto może… (Klaudia Cymanow-Sosin)
9. Blaski i cienie. Szok kulturowy bez tajemnic (Katarzyna Drąg)
10. Oswajanie inności (Iwona Sołtysińska).

Wieczorem obejrzeliśmy widowisko „W mateczniku – narodziny dziedzica” (scenariusz i reżyseria - Marek Harbaczewski, MCK SOKÓŁ). To wzruszająca opowieść rodzinna, prosto z życia, ilustrowana muzyką, tańcem, śpiewem i słowem. Opowieść o mateczniku, gnieździe, naszym miejscu na ziemi, czyli o domu! W którym zaczynamy swoje życie, z którego gdzieś odchodzimy, wynosząc wychowanie, wiedzę, wiarę i miłość, by czasem – nie zawsze – wrócić, by czuć się znowu u siebie. (PG) Fot. Piotr Droździk