Sądeczanin poleca. Nowy kwartalnik poświęcony historii ziemi sądeckiej (2)

„Bo ni z tego ni z owego mamy Polskę na pierwszego”

Sylwester Rękas

Klasyczny cytat Józefa Piłsudskiego pokazuje powszechne wśród Polaków zadziwienie jesienią 1918 roku, że oto powstaje samodzielne państwo polskie, które po wielu latach rozdarcia pomiędzy 3 zaborców powróciło na mapę Europy, w jeszcze nieokreślonych kształtach, ale uznane przez mocarstwa i stanowiące podmiot międzynarodowej polityki.

Dzień 11 listopada 1918 roku jest datą umowną – gdzieniegdzie zrzucano jarzmo wcześniej, gdzie indziej trochę później (…).

W tym mniej więcej czasie Piłsudski pojawiał się na Sądecczyźnie. Warto dodać, że bywał tu jeszcze przed rewolucją 1905 roku. W 1903 roku przebywał w Rytrze na urlopie dla „podratowania zdrowia” i był także w samym Nowym Sączu. Nawiązał wtedy kontakty z miejscowym środowiskiem robotniczym (kolejarzami i pracownikami warsztatów kolejowych). Była to tzw. „Grupa Kolejarzy”, późniejszy związek zawodowy pracowników kolejowych Rzeczpospolitej Polskiej. Piłsudski miał być też w Nowym Sączu w 1908 roku, gdy już powoli rozjeżdżała się jego droga z PPS. Partia odmawiała finansowania nowej paramilitarnej organizacji (Związek Walki Czynnej), założonej w porozumieniu z nim przez Kazimierza Sosnkowskiego we Lwowie. ZWC w Nowym Sączu powstaje niebawem po wizycie Piłsudskiego, za bazę mając nowo wybudowany Dom Robotniczy przy ul. Zygmuntowskiej. Sam Piłsudski oskarżany później przez prawicę o swoją socjalistyczną przeszłość, tak miał odpowiedzieć: „Kto nie był socjalistą za młodu, ten na starość będzie…” i tutaj lepiej dać kilka kropek. Chociaż zdaniem niektórych, autorem tego powiedzenia miał być ktoś inny. Tak czy owak, przyszłemu Naczelnikowi i Marszałkowi chodziło o to, że młodzież powinna być buntownicza. (…)

Kwartalnik Sądeczanin – Historia, w cenie 9,90 do nabycia w siedzibie Sądeczanina. Nowy Sącz ul. Barbackiego 57, tel. 18 475 16 31, [email protected] . Nakład ograniczony. Zapraszamy!