Odpowiedzialność rządu przed sejmem była całkowitą fikcją

Sowiecka agentura

W lutym 1947 roku w Warszawie powtarzano sobie gorzki żart: „Wybory to taka szkatułka, wchodzi Mikołajczyk, wychodzi Gomułka”. Komunistom spieszyło się do pełni władzy: już 4 lutego zebrał się Sejm, a marszałkiem wybrano Władysława Kowalskiego, komunistę oddelegowanego do SL. Już 5 lutego uchwalono ustawę o wyborze prezydenta i wybrano – przy 24 głosach sprzeciwu – Bolesława Bieruta. Już 6 lutego powołano nowy rząd z Józefem Cyrankiewiczem z PPS jako premierem i Władysławem Gomułką, szefem PPR – jako wicepremierem i ministrem Ziem Odzyskanych. Najważniejsze resorty obsadzili zaufani Stalina: Stanisław Radkiewicz – bezpieczeństwo, Hilary Minc – przemysł, Michał Rola-Żymierski – obrona narodowa, Zygmunt Modzelewski – sprawy zagraniczne. Dotychczasowy premier Edward Osóbka-Morawski został teraz skromnym ministrem administracji. Dwa tygodnie później, w prawdziwie ekspresowym tempie uchwalono Ustawę Konstytucyjną, potocznie nazywaną „małą konstytucją”. Dzięki niej rząd uzyskał prawo wydawania dekretów mających moc ustawy, zatwierdzanych przez Radę Państwa. Sejm powołano na pięcioletnią kadencję i szybko stało się jasne, że staje się on instytucją całkowicie fasadową (w 1947 roku zebrał się 33 razy, ale w 1951 roku już tylko 13 razy, a jego łączne obrady trwały około 40 godzin). Odpowiedzialność rządu przed sejmem była całkowitą fikcją, a rzeczywistą władzę sprawowało kierownictwo PPR. Partia komunistyczna, która jeszcze w końcu 1945 roku liczyła 235 tysięcy członków, szybko rosła w siłę i w połowie 1947 roku osiągnęła liczebność 800 tysięcy członków. Człowiekiem numer jeden w partii i w państwie pozostawał Władysław Gomułka, jednak powoli stawało się jasne, że to Bolesław Bierut został przez Stalina wytypowany na polskiego namiestnika.

Ryszard Terlecki, Polska w niewoli 1945-1989, wydawnictwo AA, 2015