Zespół Mystkowianie wystąpi podczas Festiwalu Lachów i Górali

Zespół Regionalny Mystkowianie działa od 1984 roku, najpierw powstała grupa dziecięca, która z czasem przekształciła się w dorosłą, która samodzielnie funkcjonuje od 2014 roku pod patronatem Gminnego Ośrodka Kultury w Kamionce Wielkiej oraz Stowarzyszenia Mystkowianie. Swoją siedzibę ma w Domu Ludowym w Mystkowie.

Zespół prezentuje autentyczny taniec, śpiew i muzykę folkloru Lachów Sądeckich z pogranicza lachowsko - pogórzańskiego, zarówno w formie tanecznej, jak i obrzędowo- zwyczajowej. W tańcach Mystkowian dominują melodie i tańce grupowe oparte na rytmie walca o charakterze lirycznym, a także żywe tańce z podkładem muzycznym kontrabasu oraz klarnetu.

Większość utworów prezentowanych przez Zespół jest unikatowych, odnalezionych podczas badań terenowych lub przekazanych przez najstarszych członków Zespołu, którzy mają już ponad 80 lat (tańce: polka z liściem, hola walc, polka w lewo, mazurka mystkowska, polka sumionka, archaiczna forma walca starodawnego), melodie: polka mystkowianka i polka „Hej poza las…”, pastorałki i kolędy z okolic Mystkowa oraz gry i zabawy (Królewna, Szewczyk, Wąż).

Zespół występuje w tradycyjnych strojach lachowskich (ze wsi Mystków), które zostały zrekonstruowane na podstawie badań etnograficznych oraz starych fotografii odnalezionych w Mystkowie (m.in. reliktowe hołośnie (wełniane spodnie samodziałowe), kurpiele (kierpce), katanka adamaszkowa, żupan, czepiec tiulowy, spódnice muślinowe, wstążki żakardowe, bluzki, gorsety, kamizelki mystkowskie).

Podczas dotychczasowej działalności „Mystkowianie” mają za sobą wiele koncertów w Polsce i za granicą (między innymi we Francji, w Turcji, Niemczech, Rumunii, Rosji, na Litwie, w Czechach oraz na Węgrzech). Podczas dotychczasowej działalności Zespół zdobył m.in. Srebrne Żywieckie Serce na Festiwalu Folkloru Górali Polskich, Brązową Ciupagę na Międzynarodowym Festiwalu Ziem Górskich w Zakopanem, Grand Prix na Ogólnopolskim Konkursie Tradycyjnego Tańca Ludowego w Rzeszowie, I miejsce na Międzykulturowym Festiwalu Folklorystycznym „Zagłębie i Sąsiedzi” w Dąbrowej Górniczej, I miejsce na Międzynarodowym Przeglądzie Zespołów Regionalnych „Złoty Kłos”, II miejsce na Międzynarodowym Festiwalu Festiwalu Folklorystycznym „Oblicza Tradycji” w Zielonej Górze, Grand Prix węgierskiego festiwalu Folklórnapok Nemzetközi oraz Główną Nagrodę Przeglądu Folkloru Sądecczyzny w Michalczowej. Został również Laureatem Międzynarodowych Spotkań Folklorystycznych w Wiśle oraz Festivalu Baltica. Ponadto wygrał: Nagrodę Społeczno-Kulturalnego Towarzystwa "Sądeczanin", czterokrotnie zdobył regulaminowe wyróżnienie na Festiwalu Folkloru Górali Polskich w Żywcu, II miejsce na „Grand Prix der Folklore” w niemieckim Ribnitz - Damgarten, Grand Prix ukraińskiego festiwalu „Samocvity– LAND OF ENDLESS POSSIBILITIE. W 2016 roku przy udziale ZR Mali Mystkowianie, Zespół nagrał płytę „Pastorałki” z tradycyjnymi lachowskimi pastorałkami. W ciągu 8-letniej działalności odznaczony m.in. Nagrodą Województwa Małopolskiego im. W. Orkana, Medalem Województwa Małopolskiego Polonia Minor oraz Odznaką Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Zasłużony dla Kultury Polskiej”. W tym roku Zespół reprezentował Polskę na VI CIOFF World Folkloriada w Baszkirii (Rosja).

W 2017 roku roku Zespół zrealizował film „Na Mystkowie grajo…” prezentując historię życia na lachowskiej wsi. Ukazując „kamienie milowe” w życiu człowieka (młodość, dojrzałość, starość oraz śmierć) ZR Mystkowianie przedstawił najpiękniejsze obrzędy regionu Lachów Sądeckich. (m.in.: zmówiny, oczepiny, kolędowanie, Śmigurt). Kierownikiem zespołu jest Benedykt Poręba oraz Kamil Wiatr.. Za choreografię i konsultację etnograficzną odpowiada Patryk Rutkowski, kierownikiem muzycznym jest Remigiusz Szczecina.

Opis całokształtu dotychczasowej działalności:

ZR Mystkowianie powstał w 1984 roku pod patronatem Gminnego Ośrodka Kultury w Kamionce Wielkiej oraz Stowarzyszenia Mystkowianie (od 2005). Założycielami Zespołu byli Hanna i Benedykt Poręba. Swoją siedzibę ma w Domu Ludowym w Mystkowie. Tworzy go grupa dziecięca oraz grupa dorosła (w sumie około 120 osób). Mystkowianie poprzez realizację nowych programów artystycznych uczą się szacunku do rodzimej tradycji. Idea krzewienia kultury zaangażowała wielu ludzi, nie tylko z Mystkowa, ale też z okolicznych gmin. Nieocenioną wartością Zespołu jest jego wielopokoleniowość, a „żywymi nosicielami” lokalnej tradycji są najstarsi jego członkowie (ponad 84 letni mieszkańcy), którzy poprzez gwarę oraz liczne wspomnienia przekazują ją młodszym pokoleniom, co gwarantuje jej trwałość, a członkom możliwość poznania swoich korzeni. Mystkowianie kładą nacisk na rekonstrukcję rodzimego, folkloru pogranicza lachowsko – pogórzańskiego. Mimo trudności, po czasochłonnych badaniach terenowych, na podstawie odnalezionych fotografii udało się odtworzyć unikatowy w skali kraju, tradycyjny strój ze wsi Mystków. Wśród odtworzonych strojów należy zwrócić szczególnie uwagę na hołośnie, kurpiele , karbioki, czepce tiulowe, żupan-kroju czamary polskiej, wstążki żakardowe, wizytki żakardowe i bluzki typu miejskiego, spódnice z wzorzystych perkali, farbowanych płócien drukowanych we wzory roślinne i geometryczne. Większość prezentowanych elementów programów artystycznych jest unikatowych, przekazanych przez najstarszych członków Zespołu i mieszkańców wsi. Do najcenniejszych odkryć należy zaliczyć: tańce (polkę z liściem, polka w lewo, mazurka), tańce o roli zabaw tanecznych (walc starodawny– po raz pierwszy pokazywanym w   archaicznej formie ze zmiennym tempem, polka z liściem, „Żyd”), melodie (polka sumionka, hola walc, polka „Hej poza las…” i pastorałki), gry i zabawy (Królewna, Szewczyk, Wąż). Dodatkowo Mystkowianie jako pierwszy Zespół w Polsce odtworzył folklor Mieszczan Sądeckich oraz tańce miejsce z Nowego Sącza z okresu dwudziestolecia międzywojennego. Zespół współpracuje przy organizacji warsztatów tanecznych oraz przygotowaniu programu lachowskiego dla zespołów spoza regionu (Wiosna w Szamotułach, PAFDC z Nowego Jorku), był gospodarzem I Ogólnopolskich Warsztatów w Regionie. W czerwcu 1999 r. witał papieża Jan Pawła II w Starym Sączu, a rok później delegacja Zespołu była na audiencji w Watykanie. Mystkowianie nawiązali współpracę ze stowarzyszeniem z francuskiego miasta Chatte. Zespół już dwukrotnie uczestniczył w organizacji Jesiennych Spotkań z Małopolską we Francji, które przyciągają polonusów z całego regionu Rhone-Alpes. Mystkowianie tworzą inscenizacje obrzędowe, które przybliżają kulturę naszych przodków oraz pozwalają odkrywać swoje korzenie. Są to : „Muzyka na Śmigurt”, „Kolęda na Mystkowie”, „Po jarmarku”, „Na Św. Andrzeja”, „Na Wielko Niedziele”, „Po odpuście”, „Na jesioni”, „W karczmie”, programy kolędnicze oraz muzyczno-wokalne przygotowywane na różnego rodzaju święta oraz uroczystości. Zespół angażuje się w promocję kultury Lachów Sądeckich, czego dowodem są wydane płyty Zespołu: „Jak my se zaśpiwomy” oraz „Pastorałki”. Mystkowianie zrealizowali projekt mający na celu nagranie filmu „Na Mystkowie grajo…”. prezentuje historię życia na lachowskiej wsi. W swojej karierze zespół zaprezentował się około 730 koncertach tanecznych oraz koncertach kapeli i grup śpiewaczych na terenie Polski, a także w takich krajach jak: Słowacja, Czechy, Rumunia, Ukraina, Turcja, Włochy, Węgry, Litwa, Niemcy, Francja, oraz Bułgaria. Zespół jest członkiem CIOFF.

Zespół Regionalny "Mystkowianie" wystąpi podczas Festiwalu Lachów i Górali w Piwnicznej. Przyjedź i zobacz go na żywo. Zapraszamy. Dokładny termin występu już niebawem.