Trwa wczytywanie strony. Proszę czekać...
Piątek, 29 marca. Imieniny: Marka, Wiktoryny, Zenona

Twórczość ludowa jako element kultury ludowej

Województwo małopolskie, a zwłaszcza jego południowa część, obejmująca Karpaty i Pogórze Karpackie, jest ewenementem w skali kraju pod względem zróżnicowania regionalnego oraz intensywności występowania tradycji kulturowych wsi. Istnienie wyjątkowo dużej liczby wciąż żywotnych jeszcze regionów etnograficznych warunkuje ilość i różnorodność w zakresie ruchu folklorystycznego.

Ludność za mieszkująca poszczególne regiony różni się między sobą – nie tylko na scenie, ale i co dziennym życiu – dialektem, strojem, lokalnymi zwyczajami i obrzędowością, muzyką, tańcem i w dalszym ciągu poczuciem tożsamości.

Począwszy od północnego zachodu, możemy wyróżnić następujące regiony etnograficzne: Krakowiacy Zachodni, Krakowiacy Wschodni, na południe od nich, na wschodzie – Pogórza nie, na za chód – Lachy (Sądeckie, Limanowskie, Szczyrzyckie), Zagórzanie i najdalej na za chód nie wielki region, nieco zapomniany – Kliszczacy.

Na południu kilka grup góralskich znacznie kulturowo zróżnicowanych – Orawiacy, Podhala nie, Spiszacy, Górale Pienińscy, Górale Łącko – Kamieniccy i najbardziej na wschód wysunięci – Górale Rytersko – Piwniczańscy, zwani również Góralami Czarnymi.

Odmienność kulturowa regionów i lokalny patriotyzm przyczyniły się do uaktywnienia wielu grup ludzi, którzy zaczęli tworzyć m.in. zespoły regionalne, teatralne, kolędnicze, koła gospodyń wiejskich, stowarzyszenia kulturalne. Poprzez strój, gwarę, muzykę i taniec prezentują odmienność własnego regionu i podtrzymują tradycję ojców. Powstały w ten sposób liczne zespoły regionalne, dorosłych i dziecięce, których na te re nie województwa małopolskie go jest ok. 200.

Podobnie jest z kapelami ludowymi, których na samym Skalnym Podhalu jest kilkadziesiąt. Liczby tej nie da się dokładnie ustalić, ponieważ wciąż powstają nowe grupy muzykujących młodych ludzi, a i sami muzycy często zmienia ją się w zespołach, w zależności od chwilowych potrzeb.

Aktywnie uczestniczy w życiu kulturalnym województwa kilkudziesięciu gawędziarzy i poetów ludowych, ty leż samo grup śpiewaczych i setki indywidualnych wykonawców, biorących udział w różnego rodzaju konkursach. Twórców ludowych, tj. malarzy, rzeźbiarzy w drewnie i kamieniu, kowali, metaloplastyków, ceramików, lutników, krawców, hafciarzy, koronkarzy, tworzących w skórze i wykonujących plastykę obrzędową – tylko zrzeszonych w Ogólnopolskim Stowarzyszeniu Twórców Ludowych – jest ok. 500, zaś wszystkich skatalogowanych ponad 1000.

Niebagatelną rolę spełniają towarzystwa regionalne.

Pośród dużej ich ilości są i takie, których jedynym z głównych celów jest ochrona tradycyjnych form kultury ludowej. Na szczególną uwagę zasługuje Związek Podhalan, posiadający wiele oddziałów, nie tylko na terenie Województwa Małopolskiego.