Miejsca są podobne do ludzi

PROLOG

Miejsca są podobne do ludzi. Trudno to wytłumaczyć, bo co właściwie tworzy miejsce? Architektura? Natura? Społeczność? Jej brak? Każde ma przecież swój klimat, który choć jest wyczuwalny natychmiast, przez jego złożoność trudno go zdefiniować. Podobnie z człowiekiem, którego niepowtarzalność stanowi wiele niedających się posegregować indywidualnych cech i doświadczeń. To właśnie nieuchwytność istoty danej wyjątkowości tak bardzo przybliża miejsca do ludzi. Jednymi jesteśmy w stanie zauroczyć się w mgnieniu oka, podczas gdy do innych przekonujemy się latami, by pokochać je na zawsze. Przywiązujemy się do nich, porzucamy je, męczymy się w nich albo odnajdujemy spokój i zrozumienie. Przede wszystkim szukamy tych sprzyjających. Szukamy miejsca dla siebie, często znajdując je tam, skąd pochodzimy. Sprawa komplikuje się jednak w momencie, gdy jakaś zewnętrzna, zazwyczaj brutalna siła pozbawia nas możliwości życia w „naszym miejscu”. Tracąc swoją ojczyznę, niezależnie od jej wielkości, czujemy się tak, jakbyśmy tracili kogoś bliskiego.

Od Autorki
Książka ta powstała, by utrwalić obraz jednej z kresowych wiosek. Obraz wyjątkowy, bo złożony z nakładających się na siebie dalszych i bliższych planów, z zapachów, smaków i dźwięków. Tworzą go mieszkańcy Wyrki i kilku sąsiednich miejscowości. Tak naprawdę to Oni są autorami tej książki. Opowiadają o swoich przeżyciach, które przechowywali w sercu przez kilkadziesiąt lat, a teraz się nimi dzielą – pięknymi wspomnieniami z czasu pokoju i dramatycznymi z czasu wojny. To często jedyna „rzecz”, którą mogli ze sobą zabrać, gdy opuszczali Wołyń. Czuję się zaszczycona, że mogłam te wspomnienia opisać i uchronić je przed zapomnieniem. Większość imion i nazwisk głównych bohaterów z różnych – czasem osobistych, a czasem formalnych – powodów została zmieniona, lecz wszystkie opisane wydarzenia są autentyczne. Wszelka zbieżność nadanych bohaterom nazwisk jest przypadkowa. Małgorzata Witko
 

Małgorzata Witko, Wyrka. Utracony wołyński raj, Znak Horyzont, Kraków 2021
Dziękujemy wydawnictwu Znak Horyzont za udostępnienie cytowanych fragmentów