1 marca - Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Obchody także w Nowym Sączu

Dokładnie dziś przypada narodowe święto żołnierzy niezłomnych. W wielu miejscach w kraju odbywają się uroczystości patriotyczne. W Nowym Sączu też pamięta się o odpowiednim uczczeniu bohaterów.

1 marca o godzinie 13:30 w Kościele na Starym Cmentarzu w Nowym Sączu przy al. Wolności rozpoczynają się uroczyste obchody uczczenia pamięci żołnierzy niezłomnych. Mszę Świętą koncelebruje kapelan Szpitala Specjalistycznego im. J. Śniadeckiego w Nowym Sączu ksiądz Józef Wojnicki. Po zakończeniu mszy nastąpi złożenie kwiatów w wyjątkowych miejscach.

Pierwsza ceremonia odbędzie się pod pomnikiem marszałka Józefa Piłsudskiego, a jej motywem będzie uczczenie pamięci uczniów Gimnazjum im. Bolesława Chrobrego z Nowego Sącza, którzy tworzyli polskie podziemie niepodległościowe. Dokładnie w tym miejscu w 1946 roku wysadzili pomnik wdzięczności Armii Czerwonej.

Drugim punktem na mapie miejsc pamięci będzie Szpital w Nowym Sączu, a dokładnie miejsce, w którym znajduje się tablica upamiętniająca Sądeczan - Żołnierzy Polski Podziemnej. To w tym miejscu dokonała się brawurowa akcja pod kryptonimem "S". Uczestnik akcji Zbigniew Ryś - dowódca akcji odbicia Jana Karskiego w 1940 r. oraz kurier na trasie do Budapesztu do 1945 r. został uwięziony po 1945 r. w więzieniu stalinowskim. Druga z osób Józef Laskowik trafił po 1945 r. do obozów syberyjskich.

Następnie uczestnicy przemaszerują na Cmentarz Komunalny przy ul. Śniadeckiego w Nowym Sączu. Tu znajduje się Pomnik Partyzantów Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich. Z tych to organizacji wywodziło się podziemie niepodległościowe na Sądecczyźnie po 1945 r.

Warto przy tym wspomnieć dowódców tego podziemia, którymi byli Jan Tokarczyk ps. „Baca”, Stanisław Frączak ps. „Zator”, Mieczysław Janczak ps. „Beskid”, Stanisław Piszczek ps. „Okrzeja”, Zygmunt Wawrzuta ps. "Śmiały”, Bronisław Bublik, ps. "Żar” lub „Erwin”, Marian Mordarski ps. „Śmiga” lub „Ojciec”, Andrzej Szczypta ps. „Zenit”, Władysław Janur ps. „Biały”, Stanisław Pióro ps. „Emir” czy Stanisław Perełka ps. „Dębiński”.

Ofiarami działań wymierzonych przeciw podziemiu antykomunistycznemu padli także Kurierzy Sądeccy z okresu II wojny światowej na trasie Nowy Sącz/Podhale – Budapeszt, a po 1945 r. więźniowie systemu stalinowskiego. Byli to m.in. Jan Freisler czy Zbigniew Ryś.

Przytaczamy w tym miejscu słowa Z. Rysia, które jakże pozostają wymowne: "Po 8 miesiącach siedzeniu w więzieniu na Rakowieckiej w Warszawie, [od listopada 1945 r.] .... niewesołych przesłuchaniach i namowach do współpracy, które kategorycznie odmówiłem...." [...]" Nie mogłem zrozumieć za co siedziałem...." [...] "Walczyłem tylko przeciwko hitlerowcom. Rakowiecka to był dalszy ciąg Katynia..."

Zwieńczeniem uroczystości będzie złożenie kwiatów na Dworcu PKP, gdzie znajduje się tablica upamiętniająca Sądeckich Żołnierzy Wyklętych.

Organizatorami Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” są Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej koło Nowy Sącz oraz członkowie rodzin „Żołnierzy Niezłomnych”.

W wydarzeniu wezmą licznie udział harcerze, uczniowie sądeckich szkół, przedstawiciele instytucji. Organizatorzy zapraszają wszystkich mieszkańców. Obchody święta żołnierzy wyklętych mają charakter otwarty.