Dobra książka: Mariusz Szczygieł "Nie ma" (5)

Jak widać, rzeczy zgromadzone w sklepie po umarłych mają niejasną historię. Jest ona dla klienta białą plamą. Może dokonam też przestępstwa znaczeniowego, lecz przyszło mi na myśl, że każdy z tych przedmiotów o „rzecz sama w sobie”. Chodzi o noumen, o którym pisał Immanuel Kant. Rzecz sama w sobie - twierdził - jest przecież niepoznawalna i znajduje się poza naszym umysłem. Jest transcendentna, nic o niej nie wiemy i wiedzieć nie możemy, bo brakuje nam do tego narzędzi. „Rzecz sama w sobie” nie może więc stać się „rzeczą dla nas”.

To, co dla Kanta jest descendentce, w sklepie po umarłych możemy odnieść do konkretnych fizycznych przedmiotów. Rzeczy, niczym komunikaty w przeszłość od nieznanych nadawców, z którymi nigdy nie porozmawiamy, dają nam jedynie siebie.

Może to lepiej?

Może tylko tak mogą być/są czystym przekazem? Gotowe do interpretacji jak wiersz?

Nie trzeba znać poety, żeby odczytać jego strofy.

Szuflady z prywatnymi zdjęciami. Tysiące bezdomnych zdjęć oddanych hurtem. Życie na tych fotografiach nie ozdabia niczyjego życia. Nie cieszy potomków pozujących na nich osób.

Ponieważ jesteśmy w Budapeszcie, a ja czytam świetną powieść o bezwolnym mężczyźnie, której powietrze tego miasta niesie niczym woda plankton, to zacytuję bohatera, który całkiem przenikliwie rozpoznał to zjawisko: „Robienie zdjęć, że pozwolę sobie na nieco egzaltowaną konstatację, jest poniekąd uświadomieniem modelom, że są na prostej drodze do nicości.”

Jednak nie dopatrzyłem się momentu, żeby Andras, bohater powieści Sonnenberg Krzysztofa Vargi, fotografował się albo tym bardziej robił sobie selfie. I dobrze, bo nasze selfie znikną przy najbliższej wielkiej burzy magnetycznej i nie będą miały tyle szczęścia co fotografie na Dobrentei utca, które istnieją na papierze.”

Mariusz Szczygieł „Nie ma”,  Wydawnictwo: Fundacja Instytut Reportażu (Dowody na Istnienie) Warszawa 2018.
Wybór fragmentów: AU