Dobra książka. Sądeczanin poleca. Sławomir Koper „Józef Piłsudski” (4)

„Piłsudski potrzebował jeszcze ofiary z własnej osoby, najlepiej aresztowania przez okupantów. Uniknąłby wówczas konieczności podejmowania decyzji, a legenda uwięzionego patrioty, ofiary prześladowań, wzmogłaby osobistą popularność. Komendant doskonale pamiętał, że męczeństwo Napoleona na Wyspie Świętej Heleny przysporzyło Bonapartym więcej zwolenników niż wszystkie wygrane bitwy cesarza razem wzięte. Piłsudski nie wierzył jednak do końca, że Niemcy będą aż tak krótkowzroczni.

Okazało się jednak, że byli. Piłsudskiego aresztowano (wraz z Sosnkowskim) w nocy z 21 n1 22 lipca 1917 r. Brygadiera internowano w twierdzy w Magdeburgu, Sosnkowskiego w więzieniu w Spandau. (…) nie mógł narzekać na warunki internowania. Miał do dyspozycji trzy pokoje na piętrze w drewnianym budynku na terenie twierdzy, na parterze zamieszkał feldmarszałek nadzorujący całe obejście. Przy domku znajdował się mały ogródek, warta stała dalej, przy wejściu do tej części twierdzy. Chociaż przebywał w odosobnieniu, dostarczano mu codziennie „Magdeburgische Zeitung”, dzięki czemu orientował się w bieżących wypadkach.”

„Piłsudski z Sosnkowskim przyjechali do Warszawy specjalnym pociągiem z Berlina rankiem 10 listopada 1918 r. Władze niemieckie zachowały ścisłą tajemnicę – o powrocie Komendanta wiedziało zaledwie kilka osób. Na peronie na Piłsudskiego czekali: książę Zdzisław Lubomirski (członek Rady Regencyjnej powołanej na miejsce Tymczasowej Rady Stanu) oraz szef miejscowego POW – Adam Koc.”

„Państwa centralne ostatecznie przegrały wojnę – w Niemczech wybuchła rewolucja, Austro – Węgry rozpadły się na państwa narodowe. W Krakowie od dwóch tygodni funkcjonowała namiastka polskiego rządu ( Polska Komisja Likwidacyjna), w Lublinie na trzy dni przed przyjazdem Piłsudskiego powołano Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej pod przewodnictwem Daszyńskiego. W Paryżu działał (uznawany przez aliantów) Komitet Narodowy Polski z Romanem Dmowskim na czele. Sytuacja w kraju była daleka od stabilizacji. W miastach stacjonowały garnizony niemieckie i austriackie, we Lwowie trwały ciężkie walki z Ukraińcami, Litwini aspirowali do Wilna. Armie państw centralnych okupowały Białoruś, Litwę i Ukrainę, odgradzając ziemie polskie od rosyjskiej rewolucji.

Piłsudski niemal natychmiast przejął władzę – Rada Regencyjna przekazała mu swoje uprawnienia, po czym dokonała samorozwiązania. Rząd lubelski  oddał się do dyspozycji Komendanta – Piłsudski wydawał się jedynym człowiekiem zdolnym do opanowania sytuacji. W krótkim czasie w jego rękach znalazła się władza, jakiej nikt w Polsce nie posiadał od czasów Jagiellonów.”

Cytaty pochodzą z książki: Sławomir Koper „Józef Piłsudski. Życie prywatne Marszałka. Fakty i tajemnice”, wydawnictwo Bellona, Warszawa 2010