Historia wigilijnego wieczoru

Samo słowo „wigilia” pochodzi z języka łacińskiego i oznacza czuwanie. Zwyczaj kościelny w dniu poprzedzającym większe uroczystości religijne nakazywał post oraz całonocną modlitwę. Czuwający jedli w ciszy postne posiłki, na które składały się ryba i chleb. Tak też było przed Bożym Narodzeniem. W epoce konstantyńskiej jeden z synodów zabronił biesiadowania w świątyniach, dlatego zwyczaj przeniesiono do domów. Choć w Polsce wigilię zaczęto obchodzić zaraz po przyjęciu chrześcijaństwa, to na dobre przyjęła się dopiero w XVIII w. 

Czytaj też: Zobacz, gdzie odbędą się góralskie pasterki

Do stołu wigilijnego zasiada się, gdy zaświeci pierwsza gwiazdka. Przypomina ona Betlejemską Gwiazdę, która prowadziła pasterzy i magów do Betlejem. Wedle polskiej tradycji ojciec rodziny rozpoczyna kolację odczytaniem  opisu narodzenia Pańskiego z Ewangelii św. Łukasza. Następnie dzielimy się opłatkiem i składamy sobie życzenia. Co ciekawe zwyczaj łamania się opłatkiem znany jest głównie w Polsce i na Litwie. Dawniej po posiłku słuchano pouczających cytatów z Pisma Świętego lub modlono się. Dziś po kolacji chętnie śpiewamy kolędy, które są fenomenem polskiej kultury. Niegdyś przed północą ruszano do kościoła na nabożeństwo, zwane pasterką. Dziś również utrzymujemy ten zwyczaj, jednak w wielu kościołach pasterki organizowane są nieco wcześniej. Pasterka to również zwyczaj, który nie jest rozpowszechniony na całym świecie i w wielu krajach liturgia nie jest odprawiana w nocy. Podobnie jak w Polsce Wigilię obchodzi się na Litwie, Białorusi, Ukrainie wśród katolików łacińskich, w Czechach i na Słowacji.

Od 2003 roku, zgodnie z formuła przykazań kościelnych, zatwierdzonych przez Watykańską Kongregację Nauki Wiary, post w Wigilię Bożego Narodzenia już nie obowiązuje. Jednak podkreśla się jego znaczenie, wieloletnią tradycję i zachęca się do jego utrzymania. 

[email protected], fot. DK