Muzeum Okręgowe upamiętni historię Żołnierzy Wyklętych. Cykl filmów dla Sądeczan

- Dzień 1 marca decyzją Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z 2011 roku ustanowiony został Narodowym Dniem Pamięci  Żołnierzy Wyklętych. Od wielu lat Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu we współpracy z Oddziałem Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie upamiętnia żołnierzy niezłomnych, czyli bohaterów antykomunistycznego podziemia i popularyzuje historię tamtych tragicznych dla narodu polskiego dni. Tego zadania i misji nowosądeckie Muzeum podjęło się organizując każdego roku w ramach projektu "Spotkania z najnowszą historią" szereg wydarzeń edukacyjnych o tej tematyce.

W 2018 roku, roku obchodów 100. rocznicy odzyskania niepodległości, chcemy w sposób szczególny upamiętniać bohaterów tamtych czasów organizując projekcje filmów dokumentalnych ilustrujących dramatyczne wydarzenia tamtego okresu; sugeruję, iż mogą być  ważnym elementem wychowania patriotycznego, pogłębiać wiedzę historyczną młodego pokolenia. Będę bardzo wdzięczna za rozpropagowanie i zachęcenie do udziału. Filmy prezentowane będą po zgłoszeniu uczestnictwa i dokonaniu wyboru filmu lub zestawu filmów dla każdej grupy indywidualnie - powiedziała nam Anna Wideł, kierownik Działu Edukacji w Muzeum Okręgowym.

Poniżej przedstawiam wykaz filmów wraz z krótkim opisem:

1. „Zapora”, reż. K. Starczewski, Polska 2016 r. Film w reżyserii pracownika BEP IPN, Konrada Starczewskiego, jest dokumentem poświęconym majorowi Hieronimowi Dekutowskiemu. Na godzinny obraz składają się przede wszystkim wspomnienia podkomendnych „Zapory”, jego kolegów, przyjaciół i członków rodziny. Dobór tych osób oraz ich wypowiedzi czyni z filmu wartką, dramatyczną opowieść o jednym z najwybitniejszych dowódców partyzanckich Lubelszczyzny - cichociemnego, żołnierza polskiego podziemia niepodległościowego, zamordowanego przez komunistów i skazanego przez nich na wieczną niepamięć. Dokument powstał z fascynacji sylwetką „Zapory” i wypowiedziami ludzi, którzy go znali i opowiadali o jego przeszłości. Twórcy filmu postanowili urozmaicić jednak ten materiał, obrazując niektóre wydarzenia animacjami, wykorzystującymi najnowsze zdobycze techniki filmowej i komputerowej. W efekcie wyszło dzieło atrakcyjne wizualnie, interesujące również dla młodszego pokolenia. Czas projekcji: 67 min.

2.„Burza w okręgu krakowskim”, reż. D. Walusiak. Pod koniec okupacji hitlerowskiej komenda Główna AK opracowała nowy plan działania „wzmożoną akcje dywersyjną" kryptonim „Burza". Cel wojskowy zakładał nieustanne nękanie cofających się wojsk niemieckich przy jednoczesnej silnej dywersji na liniach komunikacyjnych. Działania zbrojne miały rozpocząć się w momencie odwrotu okupanta i kończyły się z chwila nadejścia Rosjan. Cel polityczny zakładał utworzenie na obszarach wyzwolonych przez AK administracji podległej Rządowi Londyńskiemu. Wobec wkraczających wojsk sowieckich Polacy mieli występować w roli gospodarza. Okręg krakowski AK jeden z najważniejszych w okupowanym kraju odegrał istotna rolę w tej akcji. Czas projekcji: 30 min.

3. „My od Sztubaka”, reż. D. Walusiak. Dzieje oddziału NSZ i ludzi, którzy mieli wybór: śmierć, Sybir albo las. Dokumentalny zapis nieznanego fragmentu historii Żywiecczyzny w latach 1945-1947. Mowa jest także o późniejszych represjach i upamiętnieniu ich ofiar, które – nie bez trudności – stało się możliwe dopiero w latach 90. Czas projekcji: 13 min.

4. „Pohańbiona godność”, reż. (D. Walusiak). Reportaż dotyczący odnalezienia szczątków doczesnych Edwarda Cieśli, żołnierza AK, zamordowanego w więzieniu w Opolu w 1952. Czas projekcji: 20 min.

5. „OSTATNI...”, scenariusz: Tadeusz Doroszuk i Adam Sikorski. Realizacja: Adam Sikorski. Produkcja: TVP S.A. Oddział w Lublinie przy współpracy IPN Oddział w Lublinie. Rok produkcji: 2006. Film prezentuje sylwetkę ostatniego ukrywającego się z bronią w ręku partyzanta niepodległościowego podziemia na Lubelszczyźnie, Józefa Franczaka ps. „Lalek”, mechanizm osaczania go przez aparat resortu bezpieki, a w końcu dramatyczne okoliczności jego śmierci w walce z obławą MO i SB w dniu 21 października 1963 r. Unikalne relacje osób najbliżej związanych z partyzantem oraz nieznane dotąd materiały archiwalne IPN, pokazujące obraz niezłomnego bohaterstwa i kulisy zdrady. Film powstał przy współpracy IPN Oddział w Lublinie. Jako komentatorzy wydarzeń występują pracownicy lubelskiego Biura Edukacji Publicznej: dr Sławomir Poleszak i dr Rafał Wnuk. Czas projekcji: 23 min.

6.„Jastrząb. Żołnierz Łupaszki”, reż. D. Walusiak, Polska 2015. Film opowiada historię "żołnierza wyklętego", por. Józefa Bandzo ps. "Jastrząb". Pokazuje jego losy na Wileńszczyźnie w szeregach AK 3. Brygady "Szczerbca" i 5 Brygady "Łupaszki" na Podlasiu i Białostocczyźnie. "Jastrząb" to wręcz ikona polskich bohaterów na równi z Zdzisławem Badochą "Żelaznym" czy Henrykiem Wieliczko "Lufą". Był ranny w bitwie pod Murowaną Oszmianką. Jako dowódca patrolu dywersyjnego dokonał wielu brawurowych akcji na terenie całej Polski. Film o nim pokazuje również jego późniejszą walkę o odkłamywanie polskiej historii m.in podczas spotkań z młodzieżą. Mówi o jego przemyśleniach na temat wartości i miłości do Ojczyzny. Czas projekcji: 33 min.

7. „Polska szuka bohaterów”, reż. A. Gołębiewski, Polska 2017. Film reżysera takich obrazów jak „Kwatera Ł”, „Dzieci Kwatery Ł”. „Polska szuka bohaterów” to produkcja, która przedstawia proces poszukiwania ofiar terroru komunistycznego w Polsce. Postacią wokół, której toczy się narracja jest Danuta Siedzikówna "Inka". Czas projekcji: 19 min.

8. Kapelan wyklęty ks. Władysław Gurgacz - kapelan Polski Podziemnej, realizacja: Bernadeta Grabowska i Piotr Grabowski. Czas projekcji: 39 min.

- Zachęcam nauczycieli, młodzież szkół podstawowych i ponadpodstawowych oraz wszystkich zainteresowanych tą tematyką, a także chcących poprzez udział w tym projekcie uhonorować bohaterów tamtych czasów, do uczestnictwa w tej niezwykłej lekcji historii. Emisja filmów planowana jest w dniach 1-9 marca br. w godzinach 9 - 14.  Projekcje organizowane będą o pełnych godzinach dla grup od 15 - 50 osób jednorazowo w sali koncertowej Domu Gotyckiego ul. Lwowska 3, I piętro, według kolejności zgłoszeń. Istnieje możliwość indywidualnego uzgodnienia terminu. Godziny projekcji możemy dopasować do możliwości czasowych zainteresowanych grup szkolnych - dodała Anna Wideł.

Zainteresowane grupy proszone są o dokonanie wyboru filmu lub filmów, zgłoszenie terminu i godziny projekcji do Działu Edukacji tel. 18 443 77 08 wewn. 124 lub e-mail: [email protected] do 28 lutego. Wstęp wolny.