Profesor Wojciech Kudyba i dr Zenon Szewczyk laureatami konkursu o Nagrodę im. Ks. Prof. B. Kumora

Wielka gala, podczas której wręczono nagrody im. Ks. Prof. Bolesława Kumora odbyła się wczoraj (20 lutego) w Małopolskim Centrum Kultury „Sokół” w Nowym Sączu. Sala im. Romana Sichrawy wypełniła się do ostatniego miejsca. Gościem specjalnym uroczystości był ks. bp. Tadeusz Pieronek.

W piątkowe popołudnie poznaliśmy zwycięzców tegorocznej edycji konkursu, którego ideą jest promocja wartościowych publikacji zawierających tematy związane z Sądecczyzną oraz uhonorowanie sądeckich autorów. Organizatorami konkursu oraz fundatorami nagród są: Fundacja Sądecka i Społeczno-Kulturalne Towarzystwo „Sądeczanin”.

Nagrody przyznawane są w dwóch kategoriach: „Książka o Sądecczyźnie” oraz „Sądecki autor”.

Do tegorocznej edycji konkursu o Nagrodę im. Ks. Prof. Bolesława Kumora w kategorii „Książka o Sądecczyźnie” zgłoszono 15 publikacji wydanych w 2014 roku, a w kategorii „Sądecki autor” został oceniony dorobek 10 osób.

Wczorajszą uroczystą galę otworzyli i prowadzili Monika Rębilas i nasz redakcyjny kolega Jan Gabrukiewicz. Rozpoczął ją występ młodego pianisty Mateusza Perza, absolwenta Państwowej Szkoły Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Nowym Sączu w klasie Teresy Orchel, a obecnie ucznia Państwowej Ogólnokształcącej Szkoły Muzycznej II stopnia im. F. Chopina w Krakowie.

Po „uczcie muzycznej” przyszedł czas na zaprezentowanie gościom zgromadzonym w sali Sichrawy autorów nominowanych w III edycji konkursu do tytułu „Sądecki autor 2014” oraz przybliżenie publikacji nominowanych w kategorii „Książka o Sądecczyźnie”.
Przypomniano również sylwetkę patrona konkursu Ks. Prof. Bolesława Kumora, urodzonego w podsądeckiej Niskowej, wybitnego historyka nowożytnego kościoła. Specjalizował się on w badaniu dziejów, organizacji i ustroju Kościoła katolickiego. Był autorem około 700 publikacji, w tym 36. książek. Z jego prac wciąż korzystają nauczyciele, studenci i wszyscy ci, którzy chcą poznać historię regionu oraz historię Kościoła.

Później przyszedł moment, na który wszyscy obecni na sali czekali z niecierpliwością. Prowadzący galę oddali głos Marioli Berdychowskiej, dyrektor organizacyjnej Forum Ekonomicznego w Krynicy-Zdroju i przewodniczącej Kapituły Konkursu.

- Bardzo serdecznie witam wszystkich - rozpoczęła Mariola Berdychowska. – Cieszę się, że mogliśmy się tutaj spotkać. Dziękuję za przybycie przede wszystkim Jego Ekscelencji ks. biskupowi Tadeuszowi Pieronkowi, który jest dzisiaj z nami. Witam wszystkich autorów i tych, którzy dokonali zgłoszeń, jak również tych, którzy śledzili nasz konkurs na portalu „Sądeczanin”. Pragnę życzyć Państwu, aby ten wieczór był wspaniałym spotkaniem z literaturą, historią i kulturą naszego regionu.

O zwycięstwie decydowali internauci portalu Sadeczanin.info oraz Kapituła Konkursu, która obradowała w kilkuosobowym składzie. Przewodnicząca kapituły odczytała protokół z posiedzenia kapituły. Przypomnijmy, że do nagrody „Sądecki autor” nominowano 10 osób. Do nagrody „Książka o Sądecczyźnie” nominowano 15 tytułów.

- W wyniku głosowania internetowego Czytelników portalu „Sądeczanin” oddano 321 głosów – powiedziała przewodnicząca kapituły. – W wyniku głosowania Kapituły Konkursu oraz po dodaniu głosów od Czytelników zdobywcą Nagrody im. Ks. Prof. Bolesława Kumora w kategorii „Sądecki autor” został prof. Wojciech Kudyba. W kategorii „Książka o Sądecczyźnie” nagrodę otrzymuje publikacja „Słownik Gwary Lachów Sądeckich” autorstwa dr. Zenona Piotra Szewczyka.

Kapituła Konkursu po raz pierwszy w tym roku postanowiła wyróżnić publikację za szatę graficzną oraz wydawnictwo drukujące najwięcej „Sandecjanów”. Dyplom uznania kapituła przyznała Marzannie Raińskiej, autorce wspaniałej publikacji „Dwory Małopolski - historia i współczesność", a także Wydawnictwu „Goldruk” Wojciecha Golachowskiego z Nowego Sącza.

Laudacje na cześć laureatów tegorocznego konkursu wygłosili Wanda Łomnicka-Dulak, znana piwniczańska poetka, zdobywczyni nagrody w kategorii „Sądecki autor” w pierwszej edycji konkursu (2013 roku).

- „Literatura jest dialogiem, rozmową ponad czasem” – tymi słowami Wojciech Kudyba otwierał niegdyś Czytelnikowi okno swojej poezji - zaczęła piwniczańska poetka. – To dialog głęboki, fascynujący, filozoficzny, prowadzony od wielu już lat ze Stwórcą, ludźmi i ziemią. Również tą sądecką. Profesor Kudyba wrasta w jej tradycję i piękno. Kształtuje jej przyszłość w umysłach młodzieży i wyrasta wysoko, jakby natchniony wielowątkową górzystością Sądecczyzny. Srebrzysty strumień poezji sądeckiego autora płynie dosłownie i w przenośni od gór ku morzu. Zrodzony na wschodzie otwiera się coraz bardziej na zachód. Czyni z nas bogaczy słowa, czyni nas ludźmi pełniejszymi. Nie o płaskie zachwyty tu jednak chodzi, ale o szacunek dla boskiej prawie substancji słowa. Nie znajduję określeń, żeby poezję Wojciech Kudyby opisać, bo to tak, jakby zapamiętać barwy i zapachy gorczańskiej łąki. Zapisać ruch ojcowskiej dłoni, poszukiwać drugiej przestrzeni, dotknąć niepojętego. A jednocześnie być człowiekiem z krwi i kości, towarzyszem wędrówek górskich i życiowych, uważnym rozmówcą, mentorem wymagającym od innych, ale przede wszystkim od siebie.

- Po tym, co powiedziała Wanda, właściwie nic nie należy mówić – dodał Witold Kaliński, emerytowany nauczyciel, prezes Towarzystwa Literackiego im. Norwida w Nowym Sączu, były sołtys Wierchomli Wielkiej, a obecnie radny miasta i gminy Piwniczna-Zdrój. – A jednak spróbuję, ponieważ Wojtek jest także profesorem, krytykiem literackim i historykiem. Wojtek jest niewątpliwie jednym z najwybitniejszych dziś w Polsce tych komentatorów poezji, którzy mówią zrozumiale, a zarazem pewną ręką prowadzą przez jej ścieżki. To tradycja wielkich poprzedników, profesorów: Kleinera, Zgorzelskiego, Kazimierza Wyki, Jerzego Kwiatkowskiego czy mojego mistrza Ireneusza Opackiego. To zarazem humanistyczna szkoła lwowska, krakowska czy – w pewnej fazie losów narodu – szkoła Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Pewnie Wojtek czuje się dziś nieco zażenowany owym otoczeniem Mistrzów, w jakim go sytuuję, ale od tak nakreślonego losu nie będzie mógł i, wierzę, nie będzie chciał uciec. Wojtku, z tą nagrodą, bierz i ten ciężar.

Profesorowi Wojciechowi Kudybie statuetkę i nagrodę w kwocie 10 tys. złotych wręczali: w imieniu Ordynariusza Diecezji Tarnowskiej ks. bpa. Andrzeja Jeża – prałat parafii św. Małgorzaty w Nowym Sączu ks. dr Jerzy Jurkiewicz oraz przewodnicząca Kapituły Konkursu Mariola Berdychowska. Profesor Kudyba nie krył zaskoczenia takim wyróżnieniem.

- Są takie chwile w życiu polonisty, kiedy nie wie, co powiedzieć– zaczął prof. Kudyba. – To właśnie jedna z takich chwil. Uczono mnie w domu, że kiedy nie wiemy, co mówić, najlepiej powiedzieć dziękuję. Drodzy Państwo dziękuję Kapitule, wszystkim Sądeczanom za to wyróżnienie. Urodziłem się poza tym regionem, tu sprowadziła mnie miłość, odwzajemniona nie tylko przez moją żonę, ale także przez Sądeczan. To jest obecnie moja ziemia rodzinna, moja mała, lokalna ojczyzna, do której jestem bardzo przywiązany. Będę niósł nie tylko ciężar analiz poezji, ale także spraw sądeckich, w które jestem zaangażowany. Jeszcze raz bardzo dziękuję.

Laudację na temat publikacji „Słownik gwary Lachów Sądeckich” dr. Zenona Piotra Szewczyka, językoznawcy, filologa, ekonomisty, radnego powiatu nowosądeckiego wygłosił dyrektor Małopolskiego Centrum Kultury „Sokół” Antoni Malczak.

- Zenon Szewczyk ocalił od zapomnienia, zatrzymał i utrwalił dla następnych pokoleń oryginalne dziedzictwo językowe i kulturowe Lachów Sądeckich. Warto podkreślić, że Lachy – to jeden z najbarwniejszych, najciekawszych kulturowo i największy spośród dwudziestu regionów etnograficznych Małopolski. Słownik Zenona Szewczyka zawiera około 13 tysięcy haseł. Autor dokonał charakterystyki etnograficznej regionu, przedstawił stan badań nad gwarami sądeckimi i podał podstawowe informacje o systemie gramatycznym gwary podegrodzkiej. Słownik zawiera także obszerną bibliografię oraz zbiór 275 barwnych ilustracji. Przywołuje odchodzący w przeszłość świat Lachów Sądeckich. Stanowi szczególnego rodzaju dobro narodowe dokumentujące ważną część dziedzictwa kulturowego regionu. Autor znakomicie dokumentuje bogaty język i niezwykłą kulturę grupy etnicznej osiadłej w okolicach Podegrodzia. Udowadnia, że język i kryjąca się za nim kultura tworzą nierozerwalny związek. W słowniku mamy jeszcze coś więcej. Odnajdujemy w nim zbiorowy portret Sądeczan – Lachów, ludzi honorowych i hardych, pracowitych i religijnych.

Tegorocznemu laureatowi w kategorii „Książka o Sądecczyźnie” statuetkę i nagrodę w kwocie 10 tys. złotych wręczyli ks. bp. Tadeusz Pieronek i Mariola Berdychowska.

- Lach czy Góral Sądecki – to brzmi dumnie. Zawsze byłem dumny, że pochodzę stąd, że nazywają mnie Góralem Sądeckim – powiedział Zenon Szewczyk. – Z tej dumy wynika również obowiązek utrwalania tego, co odziedziczyliśmy po naszych ojcach, dziadach. Chciałem się z tego obowiązku wywiązać To, co dzisiaj zostało nagrodzone jest efektem poczucia tego obowiązku. Dziękuję Państwu i Czytelnikom słownika za uznanie mojej pracy. Czytelnicy odnajdują w słowniku świat, który niestety odchodzi do przeszłości, ale udało się go chyba dość wiernie zachować. Z tego bardzo się cieszę. Wszystkim, którzy oddali na tę pozycję głos, którzy widzą w niej coś wartościowego serdecznie dziękuję.

Wyróżnienie za „szatę graficzną” otrzymała także Marzanna Raińska, autorka trzytomowej publikacji „Dwory Małopolski - historia i współczesność". W imieniu autorki odebrał je dyrektor Antoni Malczak. Wyróżnienie trafiło także do wydawcy „Sandecjanów” -
Wydawnictwa „Goldruk” Wojciecha Golachowskiego z Nowego Sącza.

Podczas wczorajszej uroczystej gali rozlosowane zostały również nagrody dla Czytelników portalu „Sądeczanin”, którzy oddali swój głos w tegorocznym konkursie. Otrzymają oni książkę pt. Sklep potrzeb kulturalnych - po remoncie” Antoniego Kroha – „Sądeckiego autora” (2013 r.), która przez rok promowana była przez Fundację Sądecką . Trafi ona do: Daniela Odrzywolskiego z Nowego Sącza, Tomasza Strzelca z Nowego Sącza, Marii Kubickiej z Nowej Dęby, Małgorzaty Mikulskiej z Grybowa, Beaty Budzik z Nowego Sącza, Mateusza Dutki ze Szczawy.

Wczorajszej wielkiej gali towarzyszyło seminarium „Wieczorne Sądeczan Rozmowy”. Zygmunt Berdyczowski, prezes Fundacji Sądeckiej zaprosił do rozmowy o wolności ks. biskupa Tadeusza Pieronka, a na temat szeroko pojętej kultury rozmawiał on z Leszkiem Zegzdą, członkiem Zarządu Województwa Małopolskiego i prezesem Wydawnictwa „Goldruk” Wojciechem Golachowskim.

Iga Michalec
Fot. Janusz Bobrek.