Trwa wczytywanie strony. Proszę czekać...
Piątek, 29 marca. Imieniny: Marka, Wiktoryny, Zenona
12/02/2015 - 15:05

Słownik gwary lachowskiej. Dzieło życia Zenona Szewczyka

W roku obchodów jubileuszu 1000-lecia parafii św. Jakuba w Podegrodziu ukazało się dzieło życia znanego regionalisty Zenona Szewczyka pt. "Słownik gwary Lachów Sądeckich". Autor pracował nad tą publikacją 30 lat i na jej podstawie doktoryzował się w zeszłym roku w Uniwersytecie Rzeszowskim. Promocja Słownika odbyła się 1 lipca ub.r. w Gminnym Ośrodku Kultury w Podegrodziu.
"Zasadniczym celem prac podjętych nad Słownikiem była archiwizacja i ocalenie od zapomnienia zanikającego w szybkim tempie tradycyjnego zasobu słownictwa gwarowego Lachów Sądeckich, będącego świadectwem ciekawej i oryginalnej kultury, która w najbogatszej formie rozwinęła się w centrum Kotliny Sądeckiej", we wsiach w okolicach Podegrodzia, uznawanego tradycyjnie za stolicę kulturalną tego regionu. W zamyśle autora niniejsza praca jest także istotnym uzupełnieniem szczegółowego opisu systemu gramatycznego gwary Lachów Sądeckich, dokonanego przez prof. Eugeniusza Pawłowskiego w monografii Gwara podegrodzka wraz z próbą wyznaczenia południowo-zachodniej granicy gwar sądeckich"- pisze Zenon Szewczyk we wstępie.

Recenzentami pracy, przygotowanej pod kierunkiem prof. dr hab. Kazimierza Ożoga (Uniwersytet Rzeszowski) byli znani polscy językoznawcy: prof. dr hab. Halina Pelcowa (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie) i prof. dr hab. Bogusław Dunaj (Uniwersytet Jagielloński).
W zgodnej opinii obojga recenzentów "opracowany zgodnie z wymogami nowoczesnej leksykografii słownik, stanowi szczególnego rodzaju dobro narodowe, dokumentujące ważną część dziedzictwa kulturowego regionu i powinien być opublikowany. W kontekście dotychczasowych publikacji z zakresu dialektologii praca Z. Szewczyka jest ważnym uzupełnieniem znanej monografii prof. Eugeniusza Pawłowskiego ,,Gwara podegrodzka wraz z próbą wyznaczenia południowo-zachodniej granicy gwar sądeckich”, wydanej w 1955 roku, opisującej przede wszystkim system gramatyczny gwary Lachów Sądeckich".

Słownik zawiera ok. 13 tys. haseł. Jest poprzedzony obszernym wstępem, w którym autor opisał założenia metodologiczne pracy, dokonał charakterystyki etnograficznej regionu, przedstawił stan badań nad gwarami sądeckimi i podał podstawowe informacje o systemie gramatycznym gwary podegodzkiej.

Słownik zawiera ponadto obszerną bibliografię oraz zbiór 275 barwnych ilustracji , przywołujący odchodzący w przeszłość świat kultury Lachów Sądeckich, który dla młodszych mieszkańców jet już niemal światem egzotycznym.
Jako motto swego dzieła życia autor podał słowa Władysława Orkana:

Wróć braciom, coś wiedzą zdobył
Nie przecinaj korzeni łączących Cię z rodzinną ziemią -
choćbyś na końcu świata się znalazł.


***
Zenon Piotr Szewczyk, doktor językoznawstwa, filolog i ekonomista; absolwent sądeckiego Technikum Elektrycznego, Uniwersytetu Jagiellońskiego (filologia polska) i UMCS w Lublinie (ekonomia – specjalność menadżerska i zarządzanie zakładem opieki zdrowotnej).
Zawodowo związany z sądecką oświatą oraz samorządem miasta i powiatu nowosądeckiego. Pełnił m.in. funkcje: rzecznika prezydenta miasta Nowego Sącza, dyrektora wydziału organizacyjnego i sekretarza urzędu pierwszego pilotażowego powiatu – Sądeckiej Miejskiej Strefy Usług Publicznych, dyrektora Samodzielnego Publicznego Zespołu Zakładów Opieki Zdrowotnej w Nowym Sączu. Od trzech kadencji radny powiatu nowosądeckiego.
Owocem jego zainteresowań językoznawstwem i dziedzictwem kulturowym Lachów Sądeckich są publikacje naukowe:

Uwagi o ewolucji gwary sądeckiej (analizująca najnowsze tendencje rozwojowe języka mieszkańców Sądecczyzny);
O pochodzeniu nazw miejscowych gminy Podegrodzie i okolic ( przybliżająca wiedzę na temat historii i źródeł nazewnictwa miejscowego regionu);
Chleb nasz powszedni czyli kuchnia Lachów Sądeckich, popularna publikacja, dokumentująca dziedzictwo kulinarne Sądecczyzny. Ta ostatnia została wyróżniona pierwszą nagrodą na Ogólnopolskim Festiwalu Promocji Miast i Regionów w Warszawie w 2011 r.

Jego drugą pasją jest fizyka współczesna, a ulubioną lekturą - Wykłady fizyki Richarda Feynmana.
Ma też trzecią pasję - uprawę fasoli niepodległości w rodzinnym Podegrodziu. Ziarna fasoli z orzełkiem rozsyła na cały świat, jako obowiązkową potrawę polskiego patrioty w święta narodowe.

Zenon Szewczyk został zgłoszony do Nagrody im. Ks. Prof. B. Kumora w dwóch kategoriach: "książka o Sądecczyźnie" oraz "autor". Zgłoszenia pochodziły od Powiatowej i Miejsko-Gminnej Biblioteki Publicznej im. W. Bazielicha w Starym Sączu oraz Dariusza Kowalczyka, przew. Rady Gminy Podegrodzie.

(HSZ)

Zenon Piotr Szewczyk: Słownik Gwary Lachów Sądeckich; wydawca: Biblioteka Gminna w Podegrodziu; druk: Flexergis; Podegrodzie 2014; s. 896.

FORMULARZ GŁOSOWANIA







Dziękujemy za przesłanie błędu