Katalin szyje takie cudeńka własnymi rękami. Talent po niej odziedziczył syn

Katalin Csordas zawsze była związana z szyciem i strojami ludowymi. Nauczyła się kroić, szyć, zdawała z tego egzaminy. Pracowała wiele i w wielu miejscach, z czasem klienci ustawiali się w kolejce. Natrafili na nią tancerze ludowi, chóry kobiece, osoby prywatne zajmujące się pielęgnowaniem tradycji.

Ubrania szyje wykorzystując dostępną jeszcze literaturę przedmiotu, w jak największym stopniu dba o wierność wzorom. Zajmuje się wyszukiwaniem, badaniem strojów i ich oceną ekspercką. Tworzy w Kiskunhalas, lecz jej prace znane są w szerokich kręgach zainteresowanych. Regularnie uczestniczy w pokazach i wystawach.

Podczas Święta Rzemiosła w Budapeszcie reprezentowała stowarzyszenie twórcze, Oddział Województwa Bacs-Kiskun Zjednoczenia Sztuki Ludowej Rejonu pomiędzy Cisą i Dunajem z siedzibą w Kecskemet i domem twórczym w Nagykoros. Zgodnie z zasadą proporcjonalności w festiwalu mogło wziąć udział 20 osób ze Zjednoczenia. Na stoisku odwiedzających witała wiceprezes Katalin Csordas.

- Osiem lat temu byłam po raz pierwszy na Święcie Rzemiosła. W tamtym roku włączono je do państwowych obchodów Święta 20 sierpnia i można było zwiedzać za darmo. Zorganizowane było w nowym miejscu na terenie Zamku w Budzie, ale i tak było wielu gości, tylko z zagranicy było mniej odwiedzających z powodu pandemii. Ze strony mistrzów to zaszczyt, że możemy tam być. Udział w imprezie braliśmy z moim synem Arpadem, który już stanowi następstwo. Zabraliśmy tam autentyczne węgierskie stroje chłopskie, męskie i kobiece. Głównie takie, na które jest popyt – powiedziała mistrzyni rzemiosła ludowego Katalin Csordas.

– Warunkiem udziału w targach jest regularne poddawanie prac pod ocenę jury w Domu Tradycji. Ponadto aktywnie bierzemy udział w konkursach i wystawach. W taki sposób trzeba być obecnym w życiu wspólnoty stowarzyszenia.  Zjednoczenie Sztuki Ludowej Rejonu pomiędzy Cisą i Dunajem otworzyło sześć warsztatów na targach na Zamku. My także prezentowaliśmy się ze strojami. Ta impreza to nie tylko targi. Dzięki pracowniom pokazowym ludzie mogą zajrzeć w przebieg procesu powstawania prac – dodała.

Pod koniec ubiegłego roku odbył się inny program dla miłośników tradycji, tym razem w Kiskunhalas. Zjednoczenie Sztuki Ludowej zorganizowało konferencję pod tytułem „Plisowanie w strojach ludowych i nowoczesnych”. Wydarzenie z udziałem ekspertów miało miejsce w Domu Koronek 27 października. Jako cel określono dostępność wartości historycznych w przedmiotach użytkowych i elementach odzieży dla współczesnego nabywcy. Panie dobrze znają plisowane spódnice, które znowu są w modzie.

Podczas konferencji, poświęconej zachowaniu pewnych wartości, splotła się przeszłość z teraźniejszością. Reprezentanci branży modowej i tekstylnej spotkali się z wykonawcami strojów ludowych i wymieniali doświadczenia.

Pani prezes Zjednoczenia Sztuki Ludowej Rejonu pomiędzy Cisą i Dunajem, Karolyne Szabó powitała zebranych na uroczystości otwarcia. Jak powiedziała, program w Kiskunhalas jest trzecim przystankiem po konferencji w Bacsalmas, poświęconej drukowi batikowemu na tkaninie i imprezie w domu tradycji w Nagykoros. Na konferencji mówiła o dwóch trendach, rozwijaniu prastarych tradycji i o innowacjach i ważności odnowy. Zjednoczenie jest zdania, że dawne wartości należy popychać naprzód jako żywą tradycję w przedmiotach użytkowych.

- Nasze Zjednoczenie ma w tym roku 40. urodziny. Mamy również członków za granicami kraju, należą do nas przedstawiciele ponad dwudziestu dawnych rzemiosł. Plisowanie stosowane było od dawna w strojach ludowych, ale współcześnie doskonale daje się włączyć do mody użytkowej. W Kiskunhalas to Katalin Csordas i jej syn Arpad Szabó kontynuują tę wielusetletnią wspaniałą tradycję – powiedziała Karolyne Szabó.

Według literatury przedmiotu plisa to seria ostrych zakładek na płótnie lub innej tkaninie, jaką przeważnie tworzy się w celu ozdobienia części ubrania, takich jak spódnice, bluzki i kołnierze.

Podczas ww. wydarzenia nasze miasto reprezentował wykonawca strojów ludowych i mistrz plisowania Arpad Szabó. W ramach pokazu zapoznawał widzów z procesem wykonywania plis. Jak stwierdził, cieszą się one ciągłym zainteresowaniem. Zdarzają się też zgłoszenia z branży modowej.

- Przy plisowaniu tekstylia należy umieścić w szablonie, potem obrobić gorąca parą, wtedy dopiero materiał nadaje się do dalszej obróbki – mówi. – Po ukończeniu szkoły zawodowej zdobyłem specjalne wyposażenie do tego zajęcia. Nieliczna jest grupa wykonawców odzieży w tej technice. Potrzebna jest siła fizyczna. Wszyscy moi znajomi „plisowacze” to mężczyźni, robią plisy w kraju i zagranicą.

- Proces produkcyjny od początku do końca, od przygotowania do zakończenia, trwa cały dzień. Kiskunhalas był pierwszym miejscem, gdzie zaprezentowaliśmy plisowane elementy odzieży. Nie mają specjalnych wymagań, można zrobić w każdym rodzaju tekstyliów, ale trwalsze są wtedy, jeśli płótno jest mieszane z włókien naturalnych i sztucznych. W miarę możliwości pracuję według zasad świadomego środowiska naturalnego – powiedział Arpad Szabó.

Koordynatorami organizacyjnymi konferencji była Katalin Csordas i jej syn, Arpad Szabó – twórcy rzemiosła ludowego z Kiskunhalas. (Foto i tekst: Laszló Pal)

Artykuł powstał przy realizacji projektu „Local Media for V4 Cooperation & Integration”
Opracowanie: Partner węgierski
Nazwa medium: Halasmédia

www.halasmedia.hu
Wydawca: Halasi Média és Kultúra Nonprofit Kft.

The project is co-financed by the Governments of Czechia, Hungary, Poland and Slovakia through Visegrad Grants from International Visegrad Fund. The mission of the fund is to advance  ideas for sustainable regional cooperation in Central Europe.