Piszą książki w języku ukraińskim i rusińskim. Dla dorosłych i dla dzieci

Ľudmila Šandalová
Pochodząca ze Svidníka Ľudmila Šandalová jest jedną z najbardziej rozpoznawalnych postaci w świecie literackim regionu. Do najbardziej znanych dzieł autorki można zaliczyć książkę dla dzieci „Poďte, ďity, što vam povim”, za którą w 2015 roku otrzymała międzynarodową nagrodę literatury rusińskiej „Prémia Alexandra Duchnoviča”.

Jako pierwsza w historii autorka uzyskała nagrodę tego aktywisty narodowego i pisarza za literaturę dziecięcą. W swojej książce zamieściła 28 poetyckich opowieści ze świata zwierząt w języku rusińskim. Teksty zostały opatrzone zapisem w alfabecie łacińskim, aby dzieci w ten sposób mogły rozwijać swój zasób słownictwa.

W 2016 roku autorka otrzymała Nagrodę im. Alexandra Duchnoviča za oryginalne dzieło w języku rusińskim, a mianowicie za zbiór opowiadań „Červenyj bereh”. Jest to czteroletnia praca napisana cyrylicą i łacinką, która za pośrednictwem Marči, mamy autorki, opowiada o życiu w Nižnym Orlíku i Jurkovej Voli w czasie wojny.

Dwa lata później Šandalová wróciła do literatury dziecięcej z książką „Any bŷ s’te ne viryly”, w której ponownie zaprezentowała 28 wierszyków w języku rusińskim opatrzonych zapisem łacińskim.

Ostatnim dziełem autorki był zbiór 36 poematów duchowych w języku rusińskim, które wydała w postaci książki pt. „Napju s’a vodičkŷ”. Oprócz tego Ľudmila Šandalová jest autorką scenariuszy bajek „Prypovidka z lisa” oraz „Wi-fintena princezna” do spektakli teatralnych dla uczniów szkoły aktorskiej. Aktualnie pisarka w dalszym ciągu pisze w języku rusińskim i zajmuje się tworzeniem  literatury mniejszości narodowej.

Július Paňko
Wielokrotnie nagradzanym ukraińskim autorem jest również mieszkaniec Svidníka, urodzony w przygranicznej wiosce Dlhoňa w powiecie Svidník, Július Paňko. Jego pierwszy zbiór opowiadań pt. „Na hory, na lisy, na skeli” był wydany 32 lata temu.

Dziewięć lat później w 1999 roku, wydano kolejne dzieło Paňki pt. „Kurortni testy”, za które otrzymał Nagrodę im. Ivana Franki z Funduszu Literackiego. Za zbiór opowiadań pt. „(Ne)obmeženi možlyvosti”, który został przetłumaczony również na język słowacki, otrzymał Nagrodę Słowackiej Asocjacji Pisarzy oraz Premię Funduszu Literackiego za dzieło w języku ukraińskim.

Przez następne lata autor był wielokrotnie nagradzany. Za opowiadanie „Levoška”, które było inspirowane pradawnymi stereotypami wieśniaków spod Dukli, opierających się wszelkim zmianom, zdobył Premię Funduszu Literackiego za utwór w języku ukraińskim w 2006 roku.

Później w dalszym ciągu zajmował się przedstawianiem swojego rodzimego regionu w literaturze. W jego dorobku można znaleźć także książkę pt. „Kľúčové momenty” o outsiderach społeczeństwa oraz dzieło pt. „Album”, które opowiada o życiu rodziny mieszkającej w fikcyjnej wiosce Kamenný Potok na północnym wschodzie Słowacji po drugiej wojnie światowej.

O życiu ludzi z północno-wschodniej części Słowacji autor pisał również w opowiadaniu „Zárezy kamenistého poľa”, za którą dwa lata temu został wyróżniony w konkursie Książka Roku w Kraju Prešovskim w kategorii Literatura Piękna. Wyróżnione dzieło również należy do tych, które zostały przetłumaczone z języka ukraińskiego na słowacki. Ostatnie dzieło Paňki nosi tytuł „Vrece plné pravdy” i jest opowieścią o tym, jak młody człowiek z Moraw znajduje w lasach w Dolinie Śmierci nie tylko amunicję, ale także opowieści z życia lokalnych mieszkańców. Július Paňko jest członkiem Słowackiej Asocjacji Pisarzy – stowarzyszenia pisarzy ukraińskich na Słowacji.

Artykuł powstał przy realizacji projektu „Local Media for V4 Cooperation & Integration”
Opracowanie: Partner słowacki
Nazwa medium: Týždenník Dukla

www.e-dukla.sk  
Wydawca: KORONA Dukla s.r.o.

The project is co-financed by the Governments of Czechia, Hungary, Poland and Slovakia through Visegrad Grants from International Visegrad Fund. The mission of the fund is to advance  ideas for sustainable regional cooperation in Central Europe.

Projekt współfinansowany przez rządy Czech, Węgier, Polski i Słowacji poprzez Granty Wyszehradzkie Międzynarodowego Funduszu Wyszehradzkiego. Misją funduszu jest promowanie pomysłów na trwałą współpracę regionalną w Europie Środkowej.