Korpus witraży z lat 1800 – 1945 w kościołach rzymskokatolickich metropolii krakowskiej i przemyskiej. Cenne i kruche klejnoty sztuki sakralnej

Publikacja „Archidiecezja krakowska. Diecezja tarnowska”, stanowiąca czwarty tom „Korpusu witraży z lat 1800 – 1945 w kościołach rzymskokatolickich metropolii krakowskiej i przemyskiej”, sygnowana jest nazwiskiem dra Andrzeja Laskowskiego, historyka sztuki, pracownika naukowego Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie oraz specjalisty z krakowskiego oddziału terenowego Narodowego Instytutu Dziedzictwa. Wskazówkami A. Laskowskiemu służyli” Wojciech Bałus oraz Tomasz Szybisty.

Album pt. „ Korpus witraży z lat 1800 – 1945 w kościołach rzymskokatolickich metropolii krakowskiej i przemyskiej. Tom IV: Diecezja Tarnowska, cz.1 i 2” to praca naukowa ukazująca wyjątkową, unikatową dziś sztukę, jaką jest witrażownictwo.

Warto zaznaczyć, że zasoby witrażowe diecezji tarnowskiej są ogromne. W tej publikacji ograniczono się do zaprezentowania tylko witraży znajdujących się we wnętrzach świątyń i kaplic, w których sprawowana jest liturgia. Kościelne witraże z XIX i XX wieku na terenie wspomnianej diecezji, przez długi czas pozostawały w zasadzie poza obszarem zainteresowań badaczy.

To ważne dziedzictwo kulturowe, jakim jest witraż, bywało dotąd często niedostrzegane i niedocenione.

- Niekwestionowaną, zatem zasługą tego opracowania jest – jak napisał we wstępie do tej pracy naukowej ks. bp Andrzej Jeż – „wydobycie na światło dzienne owego cennego klejnotu sztuki sakralnej, który zdobi nasze świątynie. Jest to zarazem przypomnienie, by z należną uwagą i troską strzec tego kruchego dziedzictwa i przekazać je następnym pokoleniom”.

Album obejmujący materiał dotyczący diecezji tarnowskiej składa się z dwóch części. Pierwsza liczy 427 stron, a druga 444. Na kartach pierwszej części albumu można podziwiać witraże znajdujące się w kościołach i kaplicach Dekanatów: Bochnia-Wschód, Bochnia-Zachód, Brzesko, Ciężkowice, Dąbrowa Tarnowska, Dębica-Wschód, Grybów, Krościenko, Limanowa, Lipnica Murowana, Łącko, Łużna, Mielec-Południe, Nowy Sącz-Centrum, Nowy Sącz-Wschód, Ołpiny, Pilzno, Piwniczna. W drugiej części przedstawione zostały witraże ze świątyń rzymskokatolickich z Dekanatów: Porąbka Uszewska, Pustków-Osiedle, Radłów, Radomyśl, Stary Sącz, Szczepanów, Szczucin, Tarnów-Południe, Tarnów-Północ, Tarnów-Wschód, Tarnów-Zachód, Tuchów, Tymbark, Ujanowice, Uście Solne, Wojnicz, Zakliczyn i Żabno.

Wydawnictwo jest przepięknie ilustrowane. Oprócz witraży znajdują się w nim zdjęcia kościołów i kaplic, a także zamieszczone zostały bardzo obszerne informacje o parafiach oraz znajdujących się na ich terenie świątyniach. Publikacja wyróżnia się bardzo bogatą szatą edytorską, bibliografią i częścią dotyczącą źródeł, do których sięgały osoby pracujące nad tym wydawnictwem. Jest też zamieszczony indeks osób i pracowni witrażowych, a także zespoły witraży uwzględnione w tym albumie (mapa i indeks alfabetyczny).

„Korpus witraży z lat 1800 – 1945 w kościołach rzymskokatolickich Metropolii Krakowskiej i Przemyskiej. Tom IV: Diecezja tarnowska, cz.1. i 2.” A. Laskowskiego znalazł się w gronie książek zgłoszonych do tegorocznej VI edycji konkursu o Nagrodę im. Ks. Prof. Bolesław Kumora w kategorii „Książka o Sądecczyźnie”.  

- Książka historyka sztuki dra Andrzeja Laskowskiego, specjalisty z krakowskiego oddziału terenowego Narodowego Instytutu Dziedzictwa, jest pierwszym systematycznym i zakrojonym na szeroką skalę przebadaniem na naszym terenie ważnej dziedziny sztuki, jaką jest witraż – napisał rekomendujący to wydawnictwo ks. dr Piotr Drewniak, diecezjalny konserwator zabytków (Diecezja Tarnowska). - Opracowanie ukazuje bogactwo i wielkość zasobu tej gałęzi sztuki na terenie diecezji, w tym obfitość i różnorodność stylistyczną witraży z XIX i 1. Połowy XX wieku w kościołach na Sądecczyźnie, zidentyfikowanych w obrębie dekanatów: Grybów, Krościenko, Limanowa, Łącko, Nowy Sącz – Centrum, Nowy Sącz- Wschód, Piwniczna, Stary Sącz, Tymbark, Ujanowice (w sumie ponad 30 znakomitych zespołów witraży, na przeszło 120 omówionych w książce).

W opracowaniu autor dokonał identyfikacji wielu znakomitych twórców, m. in. takich jak: Juliusz Kossak, Jan Matejko, Stefan Matejko czy Józef Mehoffer – zaznacza ks. Drewniak.

Godne podkreślenia jest to, że dzieło dra Andrzeja Laskowskiego wpisuje się znakomicie w zakres badań historycznych dotyczących diecezji tarnowskiej prowadzonych przez ks. prof. Bolesława Kumora, patrona nagrody. Warto odnotować, iż bogactwu treści zgłaszanej publikacji towarzyszy niezwykle staranna i bogata oprawa edytorska, będąca zasługą prac zespołu z – firmującego całą serie, w ramach której ukazała się omawiana książka – Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz wydawcy – krakowskiej agencji reklamowej iMEDIUS.

Wydawcą książki jest iMEDIUS, agencja reklamowa sp. z o.o. w Krakowie.

Korpus witraży z lat 1800 – 1945 w kościołach rzymskokatolickich metropolii krakowskiej i przemyskiej. Tom IV: Diecezja Tarnowska, cz.1 i 2, Andrzej Laskowski, Wydawca iMEDIUS, agencja reklamowa sp. z o.o. w Krakowie, Kraków 2017.

IM.