Nagroda ks. Kumora: Dzieje Podegrodzia i Gminy Podegrodzkiej

Prezentujemy monografię Podegrodzia pt. "Podegrodzie i Gmina Podegrodzka. Zarys Dziejów". Jest to praca zbiorowa pod redakcją prof. Feliksa Kiryka, wydana przez Gminę Podegrodzie z okazji 1000-lecia parafii  Podegrodzie. Choć w książce figuruje rok wydania 2014, to jej uroczysta promocja odbyła się jesienią 2015 roku.

Podegrodzie nazywane jest kolebką Lachów Sądeckich i do dziś jest centrum lachowskiego folkloru. Parafia podegrodzka datowana jest na XI wiek (1024?), ale w źródłach pisanych pojawia się dopiero trzy stulecia później. Dotąd Podegrodzie pomimo swej "stołeczności" nie miało szczęścia do opracowań monograficznych. Tę lukę wypełniła ta opasłe tomiszcze (prawie tysiąc stron), która powstała wysiłkiem kilkunastu uznanych historyków sądeckich i z zaciągu krakowskiego, dzięki determinacji władz samorządowych na czele z wójt Małgorzatą Gromalą, ale także ks. proboszcza Józefa Wałaszka.
Samorządowcy chcieli uczcić tysiąclecie Podegrodzia pracą historyczną, która na pokolenia będzie skarbnicą wiedzy o podegrodzkiej dziedzinie,  i to się udało, choć książka, z przyczyn obiektywnych jest nierówna.
Dwie trzecie publikacji zajmują dzieje Podegrodzia po 1918 roku, a najobszerniejszy jest ostatni rozdział, w którym Jerzy Leśniak z kronikarskim zacięciem opisał ostatnie 40-lecie, ale również na tym polega walor tej książki.
"Przedstawia ona fakty z czasów dawno minionych, bliskich i najbliższych naszemu wiekowi - pisze wstępie prof. Feliks Kiryk, spod którego ręki wyszło wiele monografii małopolskich miejscowości, ale jeszcze żadna gmina wiejska nie porwała się na takie dzieło. - Wydarzenia szczegółowe o charakterze lokalnym oraz o szerszym zasięgu, które zaważyły na przebiegu dziejów całej ziemi sądeckiej. Wszak w tutejszych grodach, zamczyskach i podgrodziach kształtowało się pierwotne życie polityczne regionu, a ziemia sądecka była od zarania dzielnicą graniczną, zamykającą na południu osadnictwo etnicznie polskie i stanowiła terytorialne spoiwo Małopolski z Węgrami."
Z kolei Małgorzata Gromala skierowała do Czytelników m.in. takie słowa:
"Serdecznie dziękuję Autorom niniejszej publikacji, którzy pod kierunkiem nieocenionego prof. Feliksa Kiryka dokonali tytanicznej pracy, wyszukując w zakamarkach archiwów nieznane fakty z dziejów naszej ziemi. Dziękuję wszystkim innym osobom zaangażowanym w postanie tego dzieła. Jestem pewna, że monografią Gminy Podegrodzie spotka się z dużym zainteresowaniem i będzie powodem do dumy z dokonań naszych poprzedników."

**      
Struktura książki:

Feliks Kiryk, Wstęp;
Jan Lach, Tomasz Mrówka, Zarys warunków przyrodniczych gminy Podegrodzie;
Jacek Poleski, Archeologia o przeszłości Podegrodzia;
Andrzej Jureczko, W średniowieczu;
Franciszek Leśniak, W okresie Rzeczpospolitej szlacheckiej XVI-XVIII wiek;
Jan Wnęk, Pod berłem Habsburgów (1770-1918);
Tadeusz Aleksander, Między wojnami światowymi (1918-1939)
Jakub Bulzak, Jacek Chrobaczyński, W latach okupacji niemieckiej (1939-1945);
Leszek Migrała, W pierwszym powojennym trzydziestoleciu (1945-1975);
Jerzy Leśniak, Gmina Podegrodzie w latach 1975-2014;
Bogusław Krasnowolski, Przekształcenia przestrzenne, zabytki i wartości kulturowe;
Maria Brylak-Załuska, Zarys kultury materialnej Lachów Podegrodzkich.
Aneksy
Ks. Józef Wałaszek, Bł. O. Stanisław Papczyński - życie i jego dzieło;
Jan Wnęk, Wykaz właścicieli gruntów w Podegrodziu w latach 1786-1787, 1820.
Indeks nazwisk
Indeks nazw geograficznych.
**
Książkę zgłosił do Nagrody im. Ks. Prof. Bolesława Kumora Dariusz Kowalczyk, przewodniczący Rady Gminy Podegrodzie.
--
Podegrodzie i Gmina Podegrodzka. Zarys dziejów, praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Wydawnictwo Antykwa, Kraków 2014.
(HSZ)