To nasza chluba! „Sądecki garnizon i jego żołnierze 1923-1926”

Ponad 900 stron – ktoś powie – pokaźne dzieło, ale książka pt. „Sądecki garnizon i jego żołnierze 1923 – 1926” autorstwa Jerzego Gizy, sądeczanina, profesora oświaty, publicysty historycznego, autora wielu publikacji, czyta się dosłownie jednym tchem. Ta książka jest gratką dla pasjonatów historii, wojskowości, dla tych, którzy chcą poznać dzieje 1 Pułku Strzelców Podhalańskich.

Książka ukazała się pod patronatem prezydenta miasta Nowego Sącza Ludomira Handzla. Jest kontynuacją opisywania dziejów nowosądeckiego garnizonu i służby jego żołnierzy od przełomu schyłkowego okresu zaborów w październiku 1918 r., przez początki państwowości polskiej i walk o granice, przez okres pokojowy II Rzeczpospolitej, aż po jej upadek po kampanii wojennej 1939 r.

To drugi tom tryptyku poświęconego tej formacji. Pierwszy ukazał się drukiem w 2015 roku i nosił tytuł „Sądecki garnizon i jego żołnierze w pierwszych latach niepodległości 1918-1922”.

Do zagłębienia się w drugi tom autorstwa Jerzego Gizy z całego serca zachęcamy, bo jest to publikacja, która wpisuje się w bogaty zasób Sandecjanów.

A tak rekomenduje ten tom ppłk Rafał Iwanek, dowódca 1. Batalionu Strzelców Podhalańskich w Rzeszowie.

- Przemierzając karty tej książki, jak po kłosach na bezkresnym łanie zboża, stajemy się świadkami wspaniałych wydarzeń – jakże ważnych zarówno dla Nowego Sącza, jak i Ziemi Sądeckiej, a i całej Rzeczypospolitej, ujrzymy realistyczny obraz ludzi, którzy byli tychże wydarzeń twórcami.

Jak pisze ppłk Iwanek, autor, będący jednocześnie członkiem nowosądeckiego oddziału PTH i Rady Programowej "Rocznika Sądeckiego" w kunsztowny sposób, poprzez ludzkie życiorysy, przedstawia obraz ówczesnego nowosądeckiego Garnizonu, ale również – w misternie wplecione w te biografie wydarzenia historyczne – prozę codziennego życia.

Garnizon Nowy Sącz w latach 1923 – 1926, to wspaniała społeczność, którą tworzyli żołnierze, połączeni symbiozą z mieszkańcami miasta i całego regionu. Żołnierze garnizonu to przede wszystkim 1 Pułk Strzelców Podhalańskich. Wspaniała, legendarna i elitarna formacja Wojska Polskiego tamtego okresu, która przecierała szlaki związane z historią oręża polskiego.

Tom II księgi rozpoczyna się od suplementu do tomu poprzedniego, który zakończył się na symbolicznej dacie 3 maja 1922 r. (dekret Naczelnika Państwa marszałka Józefa Piłsudskiego). Suplement zawiera wydarzenia dotyczące nowosądeckiego garnizonu bądź pojedynczych oficerów Wojska polskiego, od czerwca do grudnia 1922 roku

Następnie przedstawia zmiany kadrowe w nowosądeckim garnizonie i inne wydarzenia z nim związane z rozbiciem na lata 1923–1926. Czyni to w oparciu o „Rozkazy Dzienne 1 Pułku Strzelców Podhalańskich”.

Potem jest część biograficzna – najpierw biogramy dowódców 1 p.s.p., komendantów Powiatowej Komendy Uzupełnień Nowy Sącz, korpusu lekarskiego, kapelmistrzów, by w dalszej części przejść do przedstawienia biogramów pozostałych oficerów (razem 143 biogramy), a także podoficerów 1 p.s.p. (176 biogramów), a potem dowódców i oficerów 1 pułku artylerii górskiej (58 biogramów). W sumie to 377 biogramów żołnierzy Garnizonu Nowy Sącz.

Na końcu pracy umieszczono aneks, w którym znajdują się uzupełnienia ikonograficzne i faktograficzne do poprzedniego tomu („Sądecki garnizon i jego żołnierze w pierwszych latach niepodległości 1918-1922”), a także kilka innych zestawień.

Książka ukazała się w 2019 roku, ale warto ja wziąć do ręki i się w nią zagłębić. Publikacja zwiera też bardzo bogatą bibliografię i selektywny indeks nazwisk. Oprawa twarda.

Jerzy Giza, „Sądecki garnizon i jego żołnierze 1923 – 1926”, wydawca Agencja Wydawniczo-Poligraficzna ART.-TEKST, Kraków, 2019.

„Mecenas Czytelnictwa”