Jak zapobiegać zapaleniu cewki moczowej? Przyczyny, objawy, leczenie

Układ wydalniczy jest jednym z wielu układów ludzkiego organizmu. Odpowiada on za prawidłowe funkcjonowanie całego ustroju regulując gospodarkę wodną i mineralną. Gdy w organizmie woda lub niektóre pierwiastki występują w nadmiarze, usuwane są z moczem. Niestety, układ wydalniczy, tak jak i cały organizm, narażony jest na ryzyko wielu groźnych chorób.

Cewka moczowa to bardzo ważna część układu moczowego. Najczęściej spotyka się infekcje właśnie cewki moczowej, są to: bakteryjne zakażenie układu moczowego oraz nierzeżączkowe zapalenie cewki moczowej.

Zapalenie cewki moczowej to stan zapalny błony śluzowej cewki moczowej, czyli przewodu będącego ostatnią częścią układu moczowego, który odpowiedzialny jest za odprowadzanie moczu z pęcherza poza organizm. Dochodzi do zapalenia infekcyjnego – na skutek zakażenia bakteriami, wirusami, grzybami i innymi drobnoustrojami chorobotwórczymi. Zarazki zagnieżdżają się w cewce moczowej wywołując miejscowy stan zapalny. Infekcja cewki moczowej jest najczęściej wynikiem kontaktu seksualnego z osobą, która cierpi na to schorzenie. Pacjent może być nieświadomy tego faktu, gdyż zdarza się, że zapalenie cewki moczowej przebiega bezobjawowo, zwłaszcza w początkowym okresie jego trwania.

U mężczyzn zapalenie cewki moczowej rozwija się najczęściej w obrębie samej cewki moczowej, a u kobiet w kanale szyjki macicy i cewki moczowej. 

Ze względu na czynnik etiologiczny zapalenia cewki moczowej, schorzenie podzielono na dwa główne rodzaje:

• rzeżączkowe zapalenie cewki moczowej - wywoływane przez bakterię Neisseria gonorrhoeae, która jest także przyczyną rozwoju rzeżączki. 
• nierzeżączkowe zapalenie cewki moczowej - obejmuje choroby wywoływane przez wszystkie inne patogeny (bakterie lub pierwotniaki), mogące znaleźć się w sąsiedztwie cewki moczowej. Najpopularniejszym z nich jest Chlamydia trachomatis, ale mogą być to także inne bakterie lub pierwotniak o nazwie Trichomonas vaginalis (rzęsistek pochwowy).

Przenoszenie zakażenia odbywa się podczas kontaktów seksualnych. Opisywano także przypadki, gdy do zapalenia cewki moczowej dochodziło poprzez korzystanie ze wspólnych artykułów higienicznych, używanych do pielęgnacji narządów płciowych. Teoretycznie ta droga zakażenia również jest możliwa, gdyż określone patogeny znajdujące się w chorobowej wydzielinie wydobywającej się z narządów płciowych mogą przeżyć także poza organizmem człowieka, zatem kontakt płciowy nie jest niezbędny do zachorowania na zapalenie cewki moczowej.

Zapalenie cewki moczowej – objawy

Pierwsze symptomy zapalenia cewki moczowej obserwuje się zwykle po 4-14 dniach od kontaktu z zakażoną osobą. Najbardziej charakterystyczne są:

• ból towarzyszący oddawaniu moczu,
• potrzeba częstego oddawania moczu (może wystąpić silne parcie na mocz),
• swędzenie zewnętrznego ujścia cewki,
• u kobiet mogą wystąpić upławy z pochwy,
• ropna wydzielina z cewki (często z krwią, w kolorze białawym, żółtawym, zielonkawym lub brązowym),
• u mężczyzn uczucie ciężkości/bólu jąder,
• u kobiet ból podbrzusza.

Jak leczyć zapalenie cewki moczowej?

Po pierwsze należy wykluczyć zakażenie rzeżączką. Najczęściej stosowaną i najprostszą metodą jest badanie mikroskopowe wymazu pobranego z cewki moczowej. Bardzo dobrze, jeśli przed leczeniem zostanie wykonana analiza moczu (pobranego z początkowej fazy strumienia) wraz z posiewem i antybiogramem. Na tej podstawie lekarz zleci odpowiednią i skuteczną terapię, najczęściej antybiotykową. Ważne jest, aby doprowadzić ją do samego końca i nie przerywać, kiedy ustąpią dolegliwości, aby nie doszło do przykrych komplikacji.

Podstawową zasadą w leczeniu zapalenia cewki moczowej jest przebadanie obojga partnerów (często o istniejącej chorobie mężczyzna dowiaduje się dopiero po wykonaniu badania) i powstrzymanie się od współżycia na czas kuracji. Ponieważ na analizę bakteriologiczną moczu czeka się kilka dni, a na antybiogram – kilkanaście, w prostych przypadkach lekarz często sam decyduje o zastosowaniu odpowiedniego antybiotyku, którym jest zazwyczaj azytromycyna.

Przy zdiagnozowanym zapaleniu wywołanym dwoinką rzeżączki stosuje się fluorochinolon (ciprofloksacynę) lub ofloksacynę. Podczas infekcji Chlamydia trachomatis podaje się ofloksacynę lub ceftriakson. Przy zakażeniu układu moczowego bakteriami nietypowymi stosuje się doksycyklinę, azytromycynę, erytromycynę lub ofloksacynę. Po zakończeniu kuracji należy ponownie wykonać analizę moczu, aby upewnić się, czy leczenie było skuteczne. Jak zawsze po zakończeniu antybiotykoterapii warto sięgnąć po probiotyk, który pozwoli szybko odbudować naturalną florę bakteryjną.

Zobacz też: Czym jest zapalenie mięśnia sercowego: przyczyny, objawy i leczenie

Jak zapobiegać zapaleniu cewki moczowej?

W zapobieganiu zapaleniu cewki moczowej (oraz innych infekcji intymnych) mają znaczenie następujące zasady:

• przestrzeganie higieny intymnej – mycie rąk przed i po mikcji, podcieranie się w kierunku od ujścia cewki do odbytu, stosowanie preparatów do higieny intymnej, oddanie moczu i podmycie się zaraz po stosunku płciowym, nie powstrzymywanie mikcji (zapobieganie zastojowi moczu),
• picie dużych ilości płynów – co najmniej dwóch litrów na dobę, najlepiej niegazowanej wody mineralnej. Należy pamiętać także o piciu soku z żurawin lub stosowaniu preparatów z wyciągiem z żurawiny w postaci tabletek. Preparaty żurawiny zapobiegają kolonizacji dróg moczowych przez drobnoustroje, co ułatwia ich wydalanie z moczem. Działanie moczopędne ma natomiast sok z czarnej porzeczki
• stosowanie czystej i przewiewnej bielizny – która zapobiega powstawaniu wilgoci w okolicy intymnej. Wilgoć i ciepło stwarzają idealne warunki do rozwoju bakterii i grzybów,
• odpowiednia pielęgnacja założonego cewnika moczowego – regularne odkażanie okolicy cewnika,
• unikanie przygodnych kontaktów seksualnych z obcymi partnerami.

[email protected],  fot. Freepik