Nie żyje Amfilochiusz, zwierzchnik Kościoła Prawosławnego w Czarnogórze

Amfilochiusz był osobą o tyle ważną, co kontrowersyjną. Śmierć metropolity wywołała duże poruszenie zarówno w Czarnogórze jak i w wielu innych regionach zamieszkałych przez prawosławnych członków Serbskiej Cerkwii Prawosławnej. Uroczystości pogrzebowe odbyły się w 1 listopada w Soborze Zmartwychwstania Pańskiego w Podgoricy, a udział w nich wzięli m.in. patriarcha Ireneusz – Zwierzchnik Serbskiej Cerkwii Prawosławnej, przedstawiciele najwyższych władz Czarnogóry (przewodniczący Zgromadzenia Narodowego Aleksa Bečić, przyszły premier Zdravko Krivokapić), a także prezydent Serbii Aleksandar Vučić czy serbski członek Prezydium Bośni i Hercegowiny Milorad Dodik.

Wierni oddawali hołd metropolicie również w innych miejscach kultu w Czarnogórze, m.in. w Monastyrze Cetyńskim. Tego dnia w Podgoricy stawili się również przedstawiciele innych wspólnot wyznaniowych. Oprócz najważniejszych postaci władz państwowych i kościelnych, w uroczystościach udział wzięły tłumy wiernych, bardzo często bez maseczek ochronnych, łamiąc przy tym zasady i
ograniczenia nałożone ze względu na walkę z epidemią wirusa COVID-19.

Dlaczego jednak metropolita Amfilochiusz uważany jest za postać kontrowersyjną? Podniesiony do godności metropolity czarnogórskiego i primorskiego został pod koniec 1991 roku, a w ciągu niemal 30 lat jego posługi mapa polityczna Bałkanów Zachodnich uległa drastycznej zmianie. Wielu zarzuca mu głoszenie serbskich haseł nacjonalistycznych oraz sprzyjanie serbskim wojskowym, odpowiedzialnym w późniejszych latach za zbrodnie dokonanie w czasie konfliktu w byłej Jugosławii, m.in. Željko “Arkana” Ražnatovića, Ratko Mladića i Radovana Karadžića. '

Po odłączeniu się od Serbii i ogłoszeniu niepodległości przez Czarnogórę w 2006 roku był jednym z największych krytyków tej decyzji. Krytykował również wszelkie próby normalizacji stosunków Serbii z Kosowem, ponieważ twierdził, że wszelkie ustępstwa na rzecz Kosowa oznaczają zdradę wszystkich Serbów zamieszkujących te tereny.

Sprzeciwiał się również wprowadzonej kontrowersyjnej Ustawie o wolności wyznania (weszła ona w życie na początku 2020 roku). Zakłada ona pełną wolność wyznania wszystkim obywatelom. Jednak jej najbardziej kontrowersyjnym zapisem – przeciwko któremu głośno opowiadała się zarówno Serbska Cerkiew Prawosławna jak i część społeczeństwa - jest informacja, że prawo własności do budynków sakralnych, będących częścią dziedzictwa kulturowego Czarnogóry, należy całkowicie do Państwa.

Amfilochiusz, po dojściu do władzy Frontu Demokratycznego, stał się zatem również bardzo ważną postacią na scenie politycznej. Przewodniczący Zgromadzenia Narodowego Czarnogóry, Aleksa Bečić, w swojej przemowie w czasie pogrzebu nawiązał również do tego mówiąc: “Jest kimś, z kim musimy się pożegnać, ale nie chcemy tego zrobić. Mam nadzieję, że będziesz ostatnim hierarchą kościelnym, który bronił Kośioła przed częścią swojego narodu”.

Obecność prezydenta Serbii Aleksandar Vučićia również pokazuje, jak ważną osobistością był Amfilochiusz dla Serbów, pomimo krytyki względem ich polityki wobec Kosowa. “Bez wątpienia był ważną osobą, wielką i ważną osobą zarówno dla narodu serbskiego i dla Czarnogóry (…) Nie należę do ludzi, którzy kierują się tym, co ktoś o nich powiedział i dlatego właśnie kilkukrotnie spotkałem się z metropolitą, nawet po jego słowach (krytyki)” powiedział Vučić w wywiadzie dla czarnogórskiej TV Vijesti. Żałobę ogłoszono w sześciu gminach, m.in. w Tivacie, Kotorze i Herceg Novi. (A. Kurowska)