Nowy Sącz: Wystawa 1 PSP przy Baszcie Kowalskiej

Pod murem Baszty Kowalskiej na wzgórzu zamkowym w Nowym Sączu otwarto dziś wystawę poświęconą 1 Pułkowi Strzelców Podhalańskich, stacjonującemu w Nowym Sączu do września 1939 r. Wystawa nawiązuje do odbywających się w tym miejscu, w okresie międzywojennym apelem poległych żołnierzy 1 PSP w wojnie z bolszewikami 1920 roku.

Otwarcie wystawy uświetnił występ Orkiestry Reprezentacyjnej Straży Granicznej oraz młodych muzyków z Podegrodzia.
Niestety, wydarzenie, zorganizowane przez Lokalna Grupę Działania „Partnerstwo dla Ziemi Sądeckiej” z siedzibą w Stadłach, gm. Podegrodzie, było słabo nagłośnione w mediach i zebrało się niewiele publiczności.

**
1. Pułk Strzelców Podhalańskich – duma Nowego Sacza

Tradycje 1 PS.P sięgają 1818 r., kiedy w Nowym Sączu zaczął stacjonować batalion 20 galicyjskiego pułku piechoty cesarsko-królewskiej armii, którego rejony werbunkowe znajdowały się na Sądecczyźnie i Podhalu. W czasie I w.ś. pułk ten należał do najdzielniej-szych oddziałów austro-węgierskich, walcząc na froncie serbskim, rosyjskim i włoskim.

W ramach pułku powstała organizacja niepodległościowa "Wolność", złożona z polskich oficerów, stawiająca sobie za cele dokonanie przewrotu wojskowego w dogodnym czasie. Sta¬ło się to w Tarnowie i w Nowym Sączu 31 października 1918 r.. Batalion zapasowy z Tarnowa, 20 pułk z frontu włoskiego, rekonwalescenci przebywający w Nowym Sączu oraz oficerowie i żołnierze z 32 pułku piechoty Obrony Krajowej "Neu Sandez", to oddziały, z których 1 grud¬niu 1918 r. powstał w sądeckim garnizonie 1 Pułk Strzelców Podhalańskich. Jego pierwszym "dowódca był kpt. Juliusz Siwak.
W latach 1918-1920 pułk zapisał pięk¬ną kartę bojową w walkach na Spiszu, Ora¬wi i Śląsku Cieszyńskim (przeciwko Cze¬chom), w Małopolsce Wschodniej (prze¬ciwko Ukraińcom) i w wojnie z bolszewi¬kami. Dowodził nim wówczas płk Kazi¬mierz Horoszkiewicz. Na pamiątkę tych wydarzeń na sztandarze pułku widniały nazwy miast: Kijów, Brześć, Grodno, Bia¬łystok. W 20-leciu międzywojennym Pułk był bardzo zżyty z mieszkańcami Nowego Sącza. Uroczystości pułkowe były świę¬tem całego miasta.

W sierpniu 1939 r. Pułk wszedł w skład odcinka "Nowy Sącz" Armii "Karpaty", z którego utworzono 2 Brygadę Górską. Początkowo osłaniał nadgraniczne rejony w dolinach Popradu, Białej i Ropy. 5 wrze¬śnia 2. Batalion walczył w obronie Nowe¬go Sącza, a następnego dnia w rejonie Bo-bowej. Został tam odcięty od reszty Bry¬gady i stoczył bitwę pod Szymbarkiem, po czym schronił się w górskich lasach, gdzie przetrwał do końca września. Pozostałe bataliony 8 września skoncentrowały się w rejonie Jedlicza, skąd rozpoczęły odwrót w kierunku Lwowa. 10 września broniły linii Sanu w rejonie Ulicza, 12 września pododdziały Pułku walczyły w re¬jonie Birczy, ponosząc duże straty. 18 września resztki Pułku stoczyły ostatni bój pod Rzęsną Ruską, jako straż tylna 24 Dywizji Piechoty.
(s)
Fot. Wiesław Piprek

Skomentuj