Szwecja na czele krajów UE z najwyższą liczbą ofiar strzelanin. Czas na zmianę

Szwecja jest jedynym wśród badanych krajów, w którym na przestrzeni prawie dwóch dekad tak znacząco wzrosła liczba zabitych w wyniku postrzelenia. W 2020 roku takich ofiar odnotowano 48, co daje wynik równy 4,6 na milion mieszkańców. Średnia europejska to z kolei 1,6 ofiar na milion mieszkańców.

Wśród wszystkich ofiar przemocy także odnotowuje się znaczące wzrosty. W wyniku wszystkich aktów przemocy w tym m.in. morderstw, nieumyślnego spowodowania śmierci, dzieciobójstw w 2020 r. zginęły 124 osoby, co również jest najwyższym wynikiem od 18 lat. Trzeba dodać jednak, iż wśród ponad 356 incydentów z bronią palną ponad 146 wydarzyło się w regionie Sztokholmu, który w zdecydowanym względzie rzutuje na cały obraz danych podawanych przez Radę.

Według Brå, strzelaniny mogą być związane z nielegalnym handlem narkotykami, grupami przestępczymi i brakiem zaufania do policji. Co dodatkowo warte podkreślenia ogólna liczba ofiar przemocy utrzymuje się na średnim europejskim poziomie i pomimo wzrostu nie jest tak znacząca jak przypadki ofiar strzelanin (ok. 40 proc. całości), dla porównania lider tego zestawienia, Łotwa, odnotowała ponad 5-krotnie więcej zabójstw przypadających na 1000 mieszkańców (dane na 2018 r.)

Tak znaczące różnice i ponad 3-krotne pogorszenie się sytuacji w kraju od początku tysiąclecia spowodowało ożywioną dyskusję wśród opinii publicznej. W ostatnim badaniu Ipsos z kwietnia 2021 r., gdy pytano respondentów o wymienienie trzech najważniejszych problemów z jakimi mierzy się obecnie społeczeństwo, najczęściej wymieniano: Imigracja/Integracja - 29%, Służba zdrowia – 26% oraz Przestępczość/Prawo i porządek – 22%.

Według Ewy Stenberg z gazety Dagens Nyheter problem przestępczości  może stanowić o końcu rządów Stefana Lofvena. Ulf Kristersson z opozycyjnej partii Konserwatywnej (szw. Moderaterna, M) obiecuje w ostatnim wywiadzie kwestię przestępczości postawić na pierwszym miejscu w swojej agendzie politycznej przed zbliżającymi się w przyszłym roku wyborami parlamentarnymi.

Wydaje się jednak, że największe szanse na zbicie kapitału politycznego na kwestiach migracji oraz walki z przestępczością mają skrajnie prawicowi Szwedzcy Demokraci (szw. Sveriges Demokraterna, SD). W badaniach opinii to właśnie SD uważani są za partię, która proponuje najlepsze rozwiązania i najlepiej eksponuje problemy związane z migracją i integracją uchodźców. Na niekorzyść Konserwatystów przemawia fakt, iż jeszcze nie tak dawno, bo w latach 2006-2014, podczas swoich rządów również nie wykazali się oni skutecznością w walce z gangami, grupami przestępczymi i rosnącą liczbą ofiar konfliktów w tych grupach.

Nowym rozwiązaniem mogącym poprawić obecną sytuację jest proponowana przez partie opozycyjne funkcja anonimowego lub koronnego świadka, czego obecnie nie dopuszcza szwedzkie prawo. Dopytywani przez dziennikarzy przedstawiciele Szwedzkiego Ministerstwa Sprawiedliwości dopuszczają jedynie możliwość wprowadzenia świadka koronnego, który nie występowałby anonimowo, a wysokość kary mogłaby w wyniku zeznań zostać obniżona nawet o połowę. Zeznawanie anonimowe może uderzać według przedstawicieli rządowych w prawo do pełnej przejrzystości podstaw oskarżenia.

Strona rządowa nie pozostaje bierna i jak zapowiada w najbliższych miesiącach, iż ma dojść do zaostrzenia prawa, a w swoich 34 punktach programowych obejmuje takie kwestie jak: większy zakres kar i odpowiedzialności za napady z bronią, handel narkotykami, przynależność do zorganizowanych grup przestępczych oraz odpowiedzialność karna za namawianie do łamania prawa małoletnich.

Jeżeli tendencja w kwestii zwiększonych działań grup przestępczych oraz ofiar ich porachunków nie zmieni się w najbliższym roku, może to zdecydowanie zaważyć na najbliższych wyborach parlamentarnych oraz nastrojach społecznych które już teraz dają swój wyraz w badaniach opinii społecznej, chcących zdecydowanych działań. Rządzący Socjaldemokraci stracili w ciągu roku ponad 5 proc. swoich wyborców i choć pozostają na czele z 27 procentami poparcia, muszą obawiać się swoich dwóch głównych oponentów Konserwatystów (22 proc.) oraz Szwedzkich Demokratów (19 proc.). Centrolewicowy Rząd Stefana Lofvena stanie niedługo przed trudnymi decyzjami, gdzie zaostrzając prawo migracyjne, walkę z przestępczością oraz ogólną retorykę w stosunku do imigrantów może pozbawić się części swoich wyborców, ale uchronić kraj przed dojściem do władzy grup skrajnie prawicowych i populistycznych. (Michał Gębski, fot. Pixabay)