W żłobie leży, któż pobieży... Kolędowanie czas zacząć

Nie ma świąt bez kolędowania. Kolęda w pierwszym znaczeniu była noworoczną pieśnią powitalną i pochwalną na cześć gospodarzy, przekazywała życzenia szczęścia i pomyślności i wywodzi się z tradycji rzymskich: 1 stycznia, konsulowie obejmowali swój urząd, a z czasem datę tę uznano za początek roku administracyjnego. Z tej okazji w Rzymie odwiedzano się i śpiewano pieśni. Zwyczaje przejęło chrześcijaństwo czyniąc jedną z najpiękniejszych tradycji Bożego Narodzenia.
Barwny zwyczaj kolędy odnajdziemy w tradycji ludowej. 
Choć dziś coraz rzadziej już można spotkać kolorowe trupy kolędnicze, niegdyś na Sądecczyźnie ich nie brakowało.
- Najbarwniejszym elementem świąt jest kolęda. Na Sądecczyźnie chodziło się z Turoniem, albo z kozą albo z misiem. Chodzili także Cygan z Cyganka i Żyd z Żydówką. W Podegrodziu była np. dodatkowo tajemnicza postać niemego. Kolędnikami byli tylko mężczyźni, nigdy kobiety. Mężczyźni, zwłaszcza kawalerowie mieli okazję obejrzeć, jakie dziewczyny są w danym domu. Kolędnicy zaczepiali dziewczyny, honorem było, żeby dziewczyna była szczypana, drapana. Była też kolęda, która odbywała sie tylko w Nowy Rok - tzw. Draby. Kolędnicy cali mieli ekwipunek ze słomy. Po kolędzie chodziło sie od św. Szczepana –  opowiadała  Barbara Romańska, kierownik Działu Etnograficznego Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu.
Choć dziś barwnych trup kolędniczych jest coraz mniej,  tradycja wspólnego śpiewania kolęd nie zamiera. Polskie kolędy należą do jednych z najpiękniejszych - nie bez przyczyny - tworzyli je najwybitniejsi Polacy. Jedna z najważniejszych " W żłobie leży" przypisywana jest Piotrowi Skardze, a śpiewana do melodii poloneza koronacyjnego króla Władysława IV. "Bóg się rodzi" napisał Franciszek Karpiński. Twórcami kolęd byli także: Mikołaj Sęp Szarzyński i Andrzej Morsztyn, a w XIX w Feliks Nowowiejski i Zygmunt Noskowski.

ED
fot. arch.