Nie ma także dowodów na dalsze wędrówki cudownego obrazu.

Nie ma także dowodów na dalsze wędrówki cudownego obrazu. Jeśli pochodzi on z XII–XIII wieku, to z pewnością nie był w Konstantynopolu w IV wieku ani w trakcie sporów o kult obrazów. Historycy, choć bardzo długo przyjmowali taką wersję, odrzucają już – może nie wszyscy, ale ich większość – sugestię, że obraz przywędrował do Polski z Rusi. Jego droga była – o czym nieco dalej – równie fascynująca, ale raczej nie prowadziła przez Ruś, co oznacza także, że opowieść o zranieniu przez Tatarów też należy uznać za legendę czy mit, a nie za fakt potwierdzony historycznie.

Legendarne związki najważniejszego sakralnego artefaktu naszej tożsamości z  Rzymem i  Bizancjum miałyby potwierdzać, że jesteśmy narodem sarmackim, związanym najgłębszymi korzeniami ze starożytnym Rzymem, z niego czerpiącym naszą teorię cnót i nasze bohaterstwo. „Podstawą tej ideologii był mit etnogenetyczny, mówiący o tym, że szlachta wywodziła się od starożytnego ludu Sarmatów. Mit ten został dopełniony cechami, jakimi mieli charakteryzować się «Sarmaci». Ponad wszystko mieli oni cenić dobro ojczyzny i wolność. Odznaczali się przywiązaniem do etosu rycerskiego lub szlacheckiego, byli waleczni i gościnni, prowadzili ziemiański tryb życia, którego głównym symbolem był dom – «dwór szlachecki, z drzewa, lecz podmurowany» i folwark. Ich miejscem życia była zimna Północ, co wymagało od nich hartu i przyzwyczajenia do surowego, prostego i zdrowego, «męskiego» trybu życia”[1], definiuje sarmatyzm Jakub Niedźwiedź. Związanie polskości ze  starożytnością poprzez domniemane pochodzenie świętego obrazu wydaje się dość oczywiste.

Ale – i tu chyba przechodzimy już do sfery podświadomej, a niekiedy nieświadomej – powiązanie jasnogórskiej ikony z Bizancjum odsłania nam jeszcze jedną prawdę o naszej tożsamości, o jej bardzo bliskich relacjach ze wschodnim chrześcijaństwem. Nie ma wątpliwości, że tym, co ukształtowało polskość, pozostaje przyjęcie chrztu w obrządku łacińskim.