700 milinów dolarów! Tyle rosyjski Gazprom żąda do Mołdawii

Gazprom zwrócił się do Kiszyniowa o uznanie tego długu za dług Mołdawii i spłacenie go w trybie pilnym. Ze swojej strony władze Mołdawii oświadczyły, że uznają dług tylko wtedy, gdy zostanie on potwierdzony przez niezależny audyt.

W sierpniu 2022 r. Agencja Mienia Publicznego podpisała umowę na zamówienie niezależnych usług audytu finansowego i prawnego zadłużenia Moldovagaz wobec Gazpromu i Factoring-Finance, a we wrześniu 2023 r. publicznie przedstawiono wnioski z rzekomego audytu zadłużenia. 

Exodus rosyjskich dyplomatów. Ziemią obiecaną Serbia oraz Bośnia i Hercegowina

Audytorzy ustalili więc, że Gazprom domagał się długu w wysokości 756 mln USD, a uznanie tego rzekomego długu przez Moldovagaz oznaczałoby, że każde mołdawskie gospodarstwo domowe podłączone do gazu ziemnego było winne około 1000 USD. Według audytu, duża część tego rzekomego długu nie została potwierdzona lub przynajmniej nie może zostać wyegzekwowana. W związku z tym domniemany dług w wysokości około 276 mln USD nie został udokumentowany i miał zostać zaciągnięty w latach 1991-2002. 

Iran i Arabia Saudyjska - meksykański standoff między regionalnymi potęgami

Chociaż audytorzy wielokrotnie prosili o dokumenty potwierdzające, Gazprom nie odpowiedział, mimo że w interesie wierzyciela leży udokumentowanie istnienia długu. Ponadto okazało się, że kolejny rzekomy dług, w wysokości około 400 mln USD, jest przedawniony, zarówno na mocy mołdawskiego, jak i rosyjskiego ustawodawstwa, biorąc pod uwagę, że decyzje arbitrażowe dotyczące tych rzekomych kwot zostały wydane w latach 2008-2020, nie mogą być egzekwowane po upływie 3 lat.

Ponadto kwota 135 mln USD została wydana przez Moldovagaz bez zatwierdzenia przez Krajową Agencję Regulacji Energetyki. Kwota ta obejmuje:
- 32 mln USD na budowę nowej siedziby;
- 46 mln USD na straty gazu w sieci;
- 23 mln USD na niezatwierdzone inwestycje.

Niezależny audyt wykazał również, że Kiszyniów może również wysuwać szereg roszczeń finansowych wobec Gazpromu, który nie zapłacił około 160 mln USD za tranzyt gazu przez Mołdawię od 2007 roku. Chociaż Moldovatransgaz (należący do Moldovagaz) był w tym czasie jedynym licencjonowanym operatorem systemu w Mołdawii, Gazprom płacił tylko połowę opłaty tranzytowej Moldovagazowi, a drugą połowę Tiraspoltransgazowi, spółce utworzonej przez separatystyczną administrację w regionie Naddniestrza. W tym kontekście warto wspomnieć, że od 1992 roku do chwili obecnej region Naddniestrza konsumuje rosyjski gaz za darmo. Nieuznawane władze w Tyraspolu nigdy nie wykazywały zaniepokojenia rosnącym z dnia na dzień długiem, ani też rosyjski koncern nie wywierał presji na Naddniestrze. Co więcej, cena gazu w regionie Naddniestrza dla konsumentów jest niższa, a separatystyczne władze wykorzystują ten instrument do celów propagandowych.

Jednocześnie obecnie szacowane są szkody spowodowane rosyjskim szantażem, ze względu na niedostarczenie zakontraktowanych i zamówionych ilości gazu ziemnego w okresie jesienno-zimowym 2022-2023. 

Dunajska Federacja – Milan Hodža. Czy w Europie jest miejsce na nowe państwo?

Ponadto międzynarodowi audytorzy potwierdzili wcześniej zgłaszane informacje, które nie przyciągnęły uwagi organów ścigania. Nawet od momentu utworzenia mołdawsko-rosyjskiej spółki joint venture podjęto szereg działań, które budzą wątpliwości co do ich legalności. Przykładem jest znaczne zaniżenie wartości sieci przesyłowych gazu ziemnego, przekazanych przez państwo w latach 90. do kapitału Gazsnabtranzit, poprzednika Moldovagaz, z powodu rzekomego długu w wysokości 50 mln USD. Co więcej, dzięki tej kwocie zostałby wygaszony dług lewego brzegu, zamiast rzekomego długu prawego brzegu Dniestru.

W związku z tym rząd Republiki Mołdawii jako udziałowiec, proponuje, aby Moldovagaz spłacił rzekomy dług wobec Gazpromu w wysokości około 8,6 mln USD, a Gazprom umorzył pozostałą część rzekomego długu. Gazprom, ze swojej strony, nie zgodził się z oceną wielkości długu dokonaną przez mołdawskie władze. Firma stwierdziła, że audyt, przeprowadzony przez zagraniczną firmę na zlecenie mołdawskiego rządu, został przeprowadzony z naruszeniem umów między stronami i nie może wpływać na wielkość i ważność długu Mołdawii wobec Gazpromu.

Autor: Elena Bolea ISW Fot.: ilustracyjne pixabay.com, autor: Ratfink1973 © Materiał chroniony prawem autorskim                                                                                                                            

Źródła:
TV8.md - Auditul datoriilor Moldovagaz. Chișinăul a depășit termenul limită, dar și-a îndeplinit obligațiile: „Mingea e în terenul Gazprom”
Sergiu Tofilat: Datoria malului drept la gaze a fost majorată artificial de Gazprom cu cel puțin 958 de milioane USD (europalibera.org)
Datoria Moldovei la gaze - o afacere profitabilă – DW – 24.02.2017
Moldovagaz nu recunoaște rezultatul auditului privind datoria istorică (noi.md)
Auditul pretinsei datorii Moldovagaz față de Gazprom: o sumă mult mai mică. Premier: R. Moldova nu are de gând să plătească datorii inexistente | adevarul.ro