Zaloguj się
Nie chodzimy na badania, bo paraliżuje nas strach przed diagnozą
W społeczeństwie nadal utrzymuje się niski poziom świadomości w tym obszarze, a Polska plasuje się na końcu listy państw pod względem udziału w badaniach profilaktycznych. Jak skutecznie przekonać osoby niechętne profilaktyce do uznania jej za najbardziej efektywne narzędzie zapobiegania chorobom?
Profilaktyka zdrowotna obejmuje wszelkie działania i inicjatywy mające na celu zapobieganie chorobom umożliwiające ich wczesne wykrycie i leczenie. Stan naszego zdrowia w 50 procentach zależy od naszego stylu życia, regularnych badań profilaktycznych oraz eliminacji lub minimalizacji czynników predysponujących do różnych schorzeń. Wczesne stadia wielu
groźnych chorób mogą przebiegać bezobjawowo, dlatego warto regularnie przeprowadzać badania kontrolne.
Za mało chętnych
Samo zorganizowanie badań profilaktycznych to dopiero początek - równie istotne jest zachęcenie pacjentów do ich skorzystania. To zadanie nie należy do łatwych, ponieważ strach jest czynnikiem blokującym dla wielu osób. Niektórzy obawiają się, że wyniki mogą wskazać na obecność choroby i wolą pozostać w nieświadomości. Dodatkowo, trudno przekonać do badań tych, którzy uważają się za zdrowych.
Na kwestię niedostatecznej frekwencji w Polsce w ramach programów profilaktycznych zwróciła także uwagę Rada Przejrzystości przy AOTMiT. W kwietniu 2022 r. Rada oceniała prezentację dotyczącą zalecanych technologii medycznych oraz działań realizowanych w ramach programów zdrowotnych obejmujących profilaktykę raka szyjki macicy.
W oficjalnym stanowisku członkowie Rady zauważyli, że mimo iż profilaktyka tego typu nowotworu należy do jednych z najskuteczniejszych i najbardziej opłacalnych działań profilaktycznych, wciąż istnieje problem niskiej aktywności w ramach tych programów. Według Rady decyzja o udziale w programach profilaktycznych to nie problem biologiczny, ale psychologiczny, zależny kulturowo.
Edukacja zdrowotna
Edukacja zdrowotna pełni kluczową rolę w kształtowaniu świadomości zdrowotnej oraz promowaniu profilaktyki. Dostarcza niezbędnych informacji dotyczących zdrowego stylu życia, zasad właściwego odżywiania, konieczności aktywności fizycznej oraz regularnej kontroli stanu zdrowia. Zdaniem Magdaleny Kołodziej, prezes Fundacji My Pacjenci bardzo ważne jest efektywne uświadamianie już od najmłodszych lat, że troska o zdrowie wymaga osobistego zaangażowania i przyjęcia własnej strategii profilaktycznej, która może obejmować regularne badania, np. w rocznicę urodzin lub innym wyznaczonym dniu.
Rozwój i powszechna dostępność spersonalizowanych narzędzi, takich jak smartfony, mogą znacząco wspomóc w tym procesie. Resort nauki we współpracy z Rzecznikiem Praw Pacjenta planuje uruchomienie od najbliższego roku szkolnego nowego przedmiotu dla uczniów klas I-III – „Wiedza o zdrowiu”. Podczas zajęć najmłodsi uczniowie nie tylko dowiedzą się jak zdrowo żyć ale także poznają tajniki pierwszej pomocy.
Profilaktyka 40 plus
W 2021 roku Zdrowia wspólnie z Narodowym Funduszem Zdrowia uruchomiło program "Profilaktyka 40 PLUS", który zakłada przeprowadzenie kompleksowych badań diagnostycznych dla kobiet i mężczyzn po skończeniu 40 roku życia. Głównym celem programu jest prewencja chorób, które w 2020 roku rzadziej były zgłaszane lekarzom z powodu panującej pandemii koronawirusa. Resort uzasadniał wprowadzenie tych działań jako reakcję na zaniedbania dotyczące zdrowia znaczącej części społeczeństwa.
Ministerstwo Zdrowia oceniło, że te zaniedbania były szczególnie widoczne w okresie ponad dwóch lat trwania epidemii w Polsce. Analizy wykazały, że przebieg epidemii, ciężkość diagnozowanych przypadków zakażeń oraz liczba zgonów były związane między innymi z wcześniejszym stanem zdrowia pacjentów.
Od 1 lipca 2021 r. do sierpnia 2023 r. wystawiono 2 mln 905 tys. 344 skierowań w ramach programu Profilaktyka 40 plus, z których zrealizowano 2 mln 290 tys. Program był już kilkukrotnie przedłużany, zgodnie z obecnie przyjętymi założeniami ma być realizowany do 30 czerwca 2024 r. (Katarzyna Grabka/ISW)
Źródła:
- https://pulsmedycyny.pl/profilaktyka-po-polsku-chcemy-byc-zdrowi-a-sie-nie-badamy-1149343
- https://www.medonet.pl/zdrowie/wiadomosci,program-profilaktyka-40-przedluzony--wprowadzono-wazna-zmiane,artykul,18142724.html
- https://samorzad.infor.pl/sektor/edukacja/6454588,wiceminister-edukacji-k-lubnauer-dzieci-z-klas-iiii-zadzwonia-na-112-bedzie-w-20242025-nowy-przedmiot-wiedza-o-zdrowiu-wosp-pomoze-w-nauce.html
- https://www.prawo.pl/zdrowie/profilaktyka-a-medycyna-pracy,514842.html
