Zmarła Helena Wiktor, ostatnia łączniczka „Żandarmerii” PPAN. Przeżyła 93 lata

W wieku 93 lat zmarła porucznik Helena Wiktor. Była łączniczką oddziału Polskiej Podziemnej Armii Niepodległościowej „Żandarmeria”. Jej pogrzeb odbędzie się we wtorek po Wielkanocy.

Helena Wiktor (ps. „Konwalia”) urodziła się w 1928 roku w Popardowej, była córką Jana i Marii z domu Zaczyk. - Ojciec w wieku 17 lat zaciągnął się do Legionów Polskich. Zmarł w wieku 40 lat (w 1941 r.) na gruźlicę. Miała czwórkę rodzeństwa: Marię, Janinę, Eugeniusza i Juliana - członka antykomunistycznej Polskiej Podziemnej Armii Niepodległościowej ps. „Kuba”, „Jaskółka”. Członkiem PPAN był także jej wujek (brat matki) Jan Zaczyk ps. „Czarny” – opisuje Jacek Zygadlewicz.

Śp. Helena Wiktor była łączniczką PPAN „Żandarmeria”, której dowodził Stanisław Pióro, ps. „Emir”. Została zaprzysiężona do PPAN w maju 1948 roku przez swojego kolegę Adolfa Cecura (ps. „Żbik”). Posługiwała się pseudonimem „Konwalia”. Do jej zadań należało m.in. noszenie meldunków i lekarstw dla partyzantów oraz pomoc w przenoszeniu broni.

- Aresztowanie pamięta bardzo dobrze. 9 września 1948 r. w klasie pojawił się dyrektor szkoły i wywołał ją na korytarz. Mijając ją w drzwiach, powiedział, że czeka na nią UB – opisywał na łamach „Sądeczanina” Zygadlewicz. – Wyszła na przesłuchanie w tym, w czym przyszła do szkoły. Miała na sobie tylko zwiewną sukienkę i półbuty. Przesłuchania odbywały się one w dzień i w nocy. W piwnicy na ul. Czarnieckiego w Nowym Sączu ubecy zamknęli ją razem z jej koleżanką łączniczką z PPAN Ireną Mastalską ps. „Szarotka”. Po wielogodzinnych i ciężkich przesłuchaniach odbył się proces.

Po trzech miesiącach i przeprowadzonym, brutalnym śledztwie, została skazana na pięć lat więzienia. - Pozbawiono ją również praw obywatelskich i honorowych na trzy lata. Rok spędziła w więzieniu na Montelupich. Obraz, jaki pamięta, to ogromna liczba kobiet, tłok i przepełnienie cel. „Konwalia” została następnie przeniesiona do kobiecego więzienia Fordon w Bydgoszczy – opisuje jej losy Jacek Zygadlewicz.

– Na wolność wyszła po trzech latach, trzech miesiącach i tygodniu odsiadki. W latach 90. XX wieku Sąd Okręgowy w Krakowie unieważnił wyrok komunistycznego sądu – dodaje autor. Po wyjście z więzienia Helena Wiktor ułożyła sobie życie. Rok i dziewięć miesięcy po zakończeniu odsiadki wzięła ślub z Władysławem Wiktorem (ps. „Las”), leśnikiem i członkiem PPAN.

Była również zaangażowana w działalność Stowarzyszenia Żołnierzy AK w Nowym Sączu. Otrzymała awans na podporucznika i tytuł oraz odznakę „Weterana walko o Niepodległość”. W 2017 roku odebrała Złote Jabłko Sądeckie.

Ostatnia łączniczka „Żandarmerii” odeszła wieczorem w poniedziałek, 11 kwietnia 2022 roku. Przeżyła 93 lata. Śp. Helena Wiktor mieszkała w Maciejowej (gmina Łabowa) i to właśnie tu rodzina oraz mieszkańcy pożegnają ją po raz ostatni.

Uroczystości pogrzebowe zaplanowano na 19 kwietnia 2022 roku, czyli we wtorek po Świętach Wielkanocy. Msza żałobna rozpocznie się o godzinie 15:00 w Kościele Najświętszej Maryi Panny Wniebowziętej w Maciejowej. ([email protected], fot. Jacek Zygadlewicz - dziękujemy!)

Skomentuj