Elementarz Historyczny: kosy i sierpy z Nowego Sącza oraz sądecki reformator

„Elementarz Historyczny Sądeczanina” w sposób chronologiczny porządkuje daty związane z historią naszego regionu. To kompendium wiedzy w sposób przystępny wyjaśnia, co działo się na Sądecczyźnie przez wieki.

W kolejnym odcinku prezentującym „Elementarz Historyczny Sądeczanina”, autorstwa Jakub Bulzak, dr Łukasz Połomski, Sylwester Rękas oraz dr Sławomir Wróblewski, cofniemy się do XV i XVI wieku. Te i więcej ciekawostek można znaleźć w publikacji wydanej w 2021 roku przez Fundację Sądecką.

Nie Limanowa lecz…
W 1489 roku w źródłach po raz pierwszy pojawia się wzmianka o Limanowej, a właściwie o Ilmanowej, bo tak pierwotnie nazywało się to miasto. Ilmanowa została założona przez miejscowych właścicieli, czyli rodzinę rycerską Słupskich herbu Drużyna, około połowy XV wieku poprzez translokację (przeniesienie) z innego miejsca, w którym wcześniej istniała wieś o tej samej nazwie, założona prawdopodobnie w początkach XIV wieku.

- Pierwotna osada jednak nie zanikła i funkcjonowała dalej; w źródłach zwana była Limanową Starą, a później Starą Wsią (jak też nazywa się dziś). Pierwotna nazwa Limanowej – Ilmanowa – pochodzi zapewne od imienia zasadźcy wsi Ilmana (bądź Wilmana) – piszą autorzy „Elementarza Historycznego Sądeczanina”.

Kosy i sierpy z Nowego Sącza
Pod koniec XV wieku, aż do połowy XVII wieku w Nowym Sączu przez prawie dwa wieki kwitła na wielką skalę produkcja kos i sierpów. - Działające w mieście hamry (kuźnice) produkują rocznie dziesiątki tysięcy tego rodzaju narzędzi. W dużym stopniu produkcję finansują nowosądeccy kupcy, którzy sprowadzają z Węgier surowiec do produkcji i sprzedają – opisują historycy.

Nasz sądecki reformator
Andrzej Trzecieski młodszy (syn Andrzeja), poeta i działacz reformacyjny przyszedł na świat około 1527 roku w Niecwi. To bardzo ciekawa postać w historii naszego regionu – ten autor trafił na pierwszy polski kościelny indeks ksiąg zakazanych.

- W młodości studiował w Niemczech, pod okiem Melanchtona. Po powrocie do Polski procesował się z rodziną o majętności w ziemi sądeckiej, których się ostatecznie zrzekł i opuścił na stałe Sądecczyznę; później przebywał głównie w Krakowie. Był aktywnym działaczem reformacyjnym, utrzymywał kontakty z protestantami niemieckimi. Gromadził księgi i podobnie jak ojciec dostarczał je na dwór królewski. Jako poeta pisał pieśni, utwory liryczne, wierszowaną publicystykę, modlitwy. Żył w przyjaźni z Janem Kochanowskim, któremu po jego śmierci poświecił tren. Napisał też pracę poświęconą życiu Mikołaja Reja. Pod koniec życia, ok. 1580 r., uzyskał od Stefana Batorego godność sekretarza królewskiego – czytamy w „Elementarzu Historyczny Sądeczanina”. – Zmarł w 1585 r. (bezpotomnie). Już po śmierci trafił jako autor na pierwszy polski kościelny indeks ksiąg zakazanych.

Więcej o historii naszego regionu można przeczytać w „Elementarzu Historycznym Sądeczanina”, wydanym w 2021 roku przez Fundację Sądecką.

„Elementarz Historyczny Sądeczanina” został zgłoszony do X edycji konkursu o Nagrodę im. ks. prof. Bolesława Kumora w kategorii „Książki o Sądecczyźnie”. Elementarz Jakuba Bulzaka, dr Łukasza Połomskiego, Sylwestra Rękasa oraz dr Sławomira Wróblewskiego to pozycja skierowana dla wszystkich mieszkańców regionu (również dla sądeckiej młodzieży), którzy chcą w sposób przyjemny zapoznać się z historią Sądecczyzny. (oprac. [email protected], fot. SS - limanowski rynek)