„Sądeckie twarze wolności. Żołnierze wyklęci i ich losy”. Niesamowita wystawa w trakcie Festiwalu Lachów i Górali

Podczas Festiwalu Lachów i Górali w Piwnicznej-Zdroju można było obejrzeć niesamowitą wystawę zdjęć pt.: „Sądeckie twarze wolności. Żołnierze wyklęci i ich losy”. Kompozycje zdjęć, fragmenty listów, zarysy postaci, fotografie wielkoformatowe dobitnie ukazały niezłomność sądeckich postaci, historii i losów uczestników polskiego zbrojnego podziemia niepodległościowego na terenie Sądecczyzny oraz doświadczania walki po 1940 r. przeciwko sowieckiej okupacji i narzuconej przez Moskwę władzy komunistycznej.

Zaznaczmy na wstępie, że wystawa została zrealizowana dzięki wsparciu finansowemu Instytutu Pamięci Narodowej i od jutra na stałe będzie prezentowana w Domu Spotkań z Historią w Żmiącej.

Zdjęcia ukazują osoby wywodzące się z Sądecczyzny, które w sposób szczególny przysłużyły się w walce o niepodległość naszego kraju.

Różne grupy były rozbite na mniejsze, ale mogły dzięki temu nadal kontynuować swoją działalność. Żołnierze przeprowadzali wiele spektakularnych akcji. Na naszym terenie działały m.in. oddziały Józefa „Ognia” Kurasia”. Przez organizacje powojennego podziemia przewinęło się około 180 tysięcy osób. W konspiracji walczyło ponad 17 tysięcy partyzantów, kilkanaście tysięcy zostało zamordowanych. Ostatni Żołnierz Wyklęty poległ 18 lat po II wojnie światowej.

Wystawa unikalnych zdjęć sądeckiej wsi. Kolejny powód, dla którego musisz odwiedzić Festiwal Lachów i Górali

Komunistyczny aparat terroru bezpardonowo ich zwalczał. Przeprowadzane były okrutne śledztwa i sfingowane procesy sądowe. Do 1956 roku zapadło ponad 8 tysięcy wyroków śmierci. Straconych zakopywano często w nieoznaczonych dołach.

Informacje o autorach:

Piotr Droździk – artysta fotografik. Od lat zajmuje się fotografią artystyczną, autorską i reklamową. Współpracuje z wieloma wydawnictwami, gazetami i agencjami w Polsce i Europie oraz lokalnymi instytucjami kultury, stowarzyszeniami i fundacjami. Wydał 68 artystycznych albumów o łącznym nakładzie 150 tys. egzemplarzy.

Urodził się w 1963 roku w Rzeszowie, ale to Nowy Sącz właśnie stał się jego miejscem na ziemi. W Muzeum Okręgowym w Nowym Sączu od 1985 roku pracuje nad dokumentacją zbiorów muzealnych, jest autorem zdjęć zamieszczonych w katalogach, na wystawach stałych i czasowych, przewodnikach po oddziałach muzealnych oraz materiałach promocyjnych. Ponadto jest kuratorem fotograficznego konkursu i wystawy pokonkursowej „Skarby Małopolski” - cyklicznego projektu kulturalnego, adresowanego do profesjonalistów jak i amatorów, realizowanego przez muzeum nieprzerwanie od 2001r.

Na terenie Nowego Sącza Piotr Droździk zrealizował kilkadziesiąt wystaw fotograficznych o różnorodnej tematyce. Organizuje również zajęcia i plenery dla miłośników fotografii. Wartym podkreślenia jest fakt, iż Piotr Droździk jest autorem fotografii do monumentalnej publikacji uhonorowanej prestiżową nagrodą im. prof. Romana Reinfussa (2020) pt. „Stroje wsi małopolskiej” - 10-tomowego wydawnictwa realizowanego w latach 2018 – 2020.

Może się pochwalić wieloma nagrodami i wyróżnieniami między innymi: II nagrodą za publikację Łemkowszczyzna (2006) w kategorii albumów na XV Ogólnopolskim Przeglądzie Książki Krajoznawczej i Turystycznej, organizowanym corocznie podczas Międzynarodowego Salonu Turystycznego TOUR SALON w Poznaniu, tytułem „Sądeczanin Roku” (2007) za osiągnięcia fotograficzne i wydawnicze, promocję regionu w wydawnictwach albumowych; I nagrodą w (2010) za publikację „Małopolska. Inspirowane tradycją” (2010) w ogólnopolskim konkursie „Złote Formaty”; Nagrodą POLONIA MINOR województwa małopolskiego (2018).

W 2021 roku Rada Miasta Nowego Sącza uhonorowała go Tarczą Herbową „Zasłużony dla Miasta Nowego Sącza”. Autor i współautor wielu wystaw zbiorowych i indywidualnych.

Zygmunt Berdychowski - ur. 9 IX 1960 w Krynicy. Absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego, Wydz. Prawa (1987).

1980-1981 członek Rady Domu Studenckiego Żaczek w Krakowie. Po 13 XII 1981 uczestnik demonstracji i wieców w Krakowie-Nowej Hucie; członek grupy z okolic Nowego Sącza (Bogumiła Berdychowska, Elżbieta Kulig, Jerzy Bochyński, Bernard Stawiarski) zajmującej się drukiem ulotek, malowaniem haseł na murach, zrywaniem Obwieszczeń o stanie wojennym. 10 I 1982 aresztowany (z J. Bochyńskim), 9 II 1982 skazany wyrokiem Sądu Warszawskiego Okręgu Wojskowego na 3 lata więzienia; przetrzymywany w AŚ w Nowym Sączu, następnie w ZK w Załężu k. Rzeszowa i Hrubieszowie (skazany na karcer i dodatkowy wyrok w zawieszeniu za rzekome pobicie funkcjonariusza, pobity); w 1982 uznany przez Amnesty International za więźnia politycznego miesiąca, 23 II 1983 warunkowo zwolniony na mocy aktu łaski Rady Państwa; I 1982 – IV 1983 zawieszony w prawach studenta.

Od 1983 wielokrotnie poddawany rewizjom, przesłuchiwany, w 1987 zatrzymany na 48 godz. Działacz podziemia w Nowym Sączu (z Andrzejem Szkaradkiem, Henrykiem Szewczykiem, Stanisławem Koziołem, Jackiem Sanockim). 1983-1989 uczestnik manifestacji 3 V i 11 XI w Krakowie i Krakowie-Nowej Hucie, organizator kolportażu w Małopolsce, na Podkarpaciu i w Lublinie, kolporter wydawnictw podziemnych („Tygodnik Mazowsze”, „PWA. Przegląd Wiadomości Agencyjnych”, „Przedświt”, „Paragraf”, „Hutnik”, „Solidarność Walcząca”, „Opinia”), ulotek, znaczków poczt podziemnych, kaset audio, kalendarzy, tzw. cegiełek; zbierał fundusze na pomoc dla represjonowanych; 1984-1988 redaktor i wydawca podziemnych „Wiadomości Nowosądeckich”; 1986-1987 drukarz dodatku „Lach Sądecki” (z Henrykiem Szewczykiem, Janem Gabrukiewiczem w akademiku przy ul. Śliskiej). 13 X 1985 ponownie aresztowany, przetrzymywany w areszcie WUSW i w AŚ w Krakowie, 23 VI 1986 wyrokiem Sądu Rejonowego dla Krakowa-Nowej Huty skazany na 2 lata więzienia w zawieszeniu na 3 lata; relegowany z uczelni, w V 1986 przywrócony. 1986-1987 działacz Duszpasterstwa Akademickiego.

W II 1989 współorganizator Niezależnego Sądeckiego Klubu Myśli Politycznej. Członek KO „S” w Nowym Sączu; uczestnik kampanii wyborczej KO „S” (pełnomocnik Krzysztofa Pawłowskiego). Od 1989 członek „S” RI, 1989-1991 przewodniczący KKR; 1989-1990 pełnomocnik Rady Krajowej ds. Spółdzielczości w „S” RI. W 1990 współzałożyciel Sądeckiej Fundacji Rozwoju Wsi i Rolnictwa. 1990-1991 pełnomocnik ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej ds. restrukturyzacji mleczarstwa; od 1991 pomysłodawca i główny organizator Forum Ekonomicznego w Krynicy. 1991-1997 członek PSL „S”/SLCh, szef Zarządu Wojewódzkiego w Nowym Sączu, członek Prezydium Zarządu Krajowego; 1997-2003 członek SKL, szef Zarządu Województwa Małopolskiego, członek Prezydium władz krajowych. 1991-1993 poseł RP z listy Porozumienie Ludowe, 1997-2001 z listy AWS.

Od 1993 w Instytucie Studiów Wschodnich, założyciel, przewodniczący Rady Programowej, 1993-1998 i 2001-2002 prezes Zarządu. Od 1994 członek Stowarzyszenia Sołtysów; od 1996 Stowarzyszenia Kas Wzajemnej Pomocy. Od 2003 właściciel, prezes Zarządu Regionalnej Agencji Promocyjno-Doradczej. 2006-2010 radny Gminy Chełmiec z listy Społecznego Komitetu Wyborczego Wyborców Gminy Chełmiec. 2010–2014 radny Sejmiku Województwa Małopolskiego z listy PO.

Publikował w „Rzeczpospolitej”, „Gazecie Krakowskiej”, „Dzienniku Polskim”, „Sądeczaninie”.

Odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2011), Krzyżem Wolności i Solidarności (2015); laureat Nagrody „Rzeczpospolitej” im. Jerzego Giedroycia (2009); Honorowy Obywatel Krynicy-Zdroju (2009). ([email protected] Fot.: ES) © Materiał chroniony prawem autorskim

Dofinansowano ze środków Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Paderewskiego w ramach Funduszu Patriotycznego – edycja 2023 Wolność po polsku