Strasznie się pocisz i nic nie pomaga? To może być objaw choroby

Proces pocenia się to naturalny odruch naszego organizmu, który pozwala utrzymać prawidłową temperaturę ciała i ułatwia wydalanie pozostałości produktów przemiany materii. Pot jest wydzieliną gruczołów potowych, które znajdują się niemal na całym ciele (są ich ponad 3 miliony!), najwięcej na skórze dłoni i stóp. Składa się głównie z wody oraz soli, tłuszczów, węglowodanów i minerałów, jak potas, magnez i żelazo, a także kwasu moczowego, amoniaku czy mocznika. Jego zapach u każdego jest inny, co wynika z obecności specyficznych bakterii, żyjących na naszej skórze.

Wydzielanie potu nie tylko pełni funkcję termoregulacyjną, ale utrzymuje również odpowiednie nawilżenie skóry. Razem z wydzieliną z gruczołów łojowych tworzy na niej powłokę, która chroni naskórek przed negatywnym wpływem czynników zewnętrznych. Najczęściej pocimy się w upalne dni, w trakcie uprawiania sportu czy pod wpływem silnego stresu i emocji. Jeżeli jednak gruczoły wydzielają więcej potu, niż jest to potrzebne do optymalnej termoregulacji w danych warunkach, to zjawisko staje się problemem określanym jako nadmierna potliwość. Przyczyny tego stanu mogą być różne – od zupełnie niegroźnych, aż po zwiastujące poważne schorzenia organizmu.

Nadmierne pocenie – przyczyny 

W zależności od przyczyn wyróżniamy nadpotliwość pierwotną i wtórną. Nadpotliwość pierwotna jest efektem stresu, zdenerwowania lub silnych emocji. Najczęściej występuje w okolicach pach, na dłoniach i stopach, a jej źródłem są uwarunkowania genetyczne i osobnicze predyspozycje. Nadpotliwość wtórna, w przeciwieństwie do pierwotnej, występuje na całym ciele. Wtórną nadmierną potliwość możemy natomiast powiązać ze współistnieniem innych chorób, wśród których zalicza się m.in.:

• schorzenia przewlekłe, takie jak gruźlica lub bruceloza, której objawem są charakterystyczne, nocne poty;
• choroby o podłożu hormonalnym, takie jak nadczynność tarczycy, której towarzyszy także utrata masy ciała, kołatanie serca i rozdrażnienie;
• choroby metaboliczne, w tym cukrzyca, przy której pocenie występuje przy nagłym spadku poziomu cukru;
• choroba Parkinsona, która objawia się nadmiernym poceniem się, drżeniem mięśni oraz spowolnieniem ruchów;
• nowotwory układu chłonnego (m.in. białaczka, chłoniak, ziarnica), których symptomami są nocne poty, brak apetytu, ogólne osłabienie i powiększone węzły chłonne;
• gruźlica, objawiająca się zlewnymi, nocnymi potami, uporczywym kaszlem i dużymi spadkami masy ciała;
• zawał serca, któremu towarzyszy ból w klatce piersiowej i duszność;
• menopauza, związana z napadami gorąca oraz nocnym poceniem się;
• grypa oraz choroby, podczas których występuje gorączka;
• otyłość, z którą związane jest nadmierne pocenie się przy małym wysiłku.

Pamiętajmy, że problem nadmiernej potliwości może być także efektem prowadzenia nieprawidłowego stylu życia, w tym m.in. stosowania niewłaściwej diety i spożywania zbyt dużych ilości kofeiny, nadmiernego stresu oraz przyjmowania leków.

Nadmierna potliwość – objawy

Do objawów nadpotliwości zaliczamy między innymi:

• wilgotność i lepkość występująca na dłoniach i podeszwach stóp,
• zbyt duża ilość potu powodująca przesiąkanie i ślady na ubraniach,
• zwiększona częstotliwość pocenia się ciała,
• problemy skórne, takie jak infekcje grzybicze i bakteryjne, wysypka,
• schorzenia paznokci.

Objawy nadmiernej potliwości zaburzają codzienną aktywność, życie zawodowe i relacje międzyludzkie. Osoby zmagające się z problemem są wycofane, nie wchodzą w interakcje, obawiają się bliskości, co nierzadko prowadzi do poważnych problemów emocjonalnych i społecznych.

Czy nadmierne pocenie się może być oznaką choroby?

Nadmierne pocenie nie zawsze świadczy o chorobie. Należy jednak natychmiast zwrócić się do lekarza, jeśli:

• silnemu poceniu się towarzyszą zawroty głowy, ból w klatce piersiowej lub nudności,
• pocenie się zakłóca codzienne czynności,
• pot pojawia się na całym ciele,
• pojawia się pocenie asymetrycznie, na przykład tylko pod jedna pachą,
• nadmierna potliwość powoduje problemy emocjonalne lub społeczne,
• nagle zaczynamy się pocić bardziej niż zwykle,
• występują nocne poty bez widocznego powodu.

Jakie badania zrobić przy nadmiernej potliwości?

Jeśli nadmierna potliwość pojawia się u Ciebie jedynie w sytuacjach dużego stresu, lęku lub silnych emocji i dotyczy głównie pach, dłoni i stóp – prawdopodobnie zmagasz się z pierwotną nadpotliwością i nie wymagasz pilnej wizyty lekarskiej. Jeśli jednak dokucza Ci uogólnione pocenie się, a dodatkowo zaobserwujesz inne niepokojące objawy (np. spadek masy ciała, wzmożoną męczliwość i osłabienie, powiększenie węzłów chłonnych, nawracające stany gorączkowe, kołatania serca, drżenie rąk, duszność i inne), koniecznie udaj się do lekarza.

Na podstawie wywiadu i badania fizykalnego, lekarz może zalecić Ci wykonanie badań dodatkowych lub skierować na konsultacje z lekarzami innych specjalności (np. dermatologiem, endokrynologiem, neurologiem czy kardiologiem). Podstawowe badania laboratoryjne, które mogą okazać się potrzebne do wykluczenia wtórnych przyczyn nadpotliwości obejmują: morfologię krwi z rozmazem, OB, TSH, glikemię, parametry nerkowe i wątrobowe. W razie potrzeby, pogłębienie diagnostyki może obejmować także wykonanie badań obrazowych (np. USG brzucha, TK klatki piersiowej, MR głowy, echo serca) i innych.

Nadmierne pocenie się – leczenie

Pierwszym krokiem w leczeniu nadpotliwości wtórnej jest eliminacja przyczyn tej dolegliwości. Jeżeli natomiast mamy do czynienia z nadpotliwością pierwotną, wówczas niezbędne jest wdrożenie odpowiedniej terapii, która pomoże w zahamowaniu tego procesu. Lekarze zalecają pacjentom przede wszystkim stosowanie antyperspirantów oraz doustnych środków farmakologicznych, w tym m.in. leków cholinergicznych, które odpowiadają za hamowanie procesu przenoszenia przywspółczulnych impulsów nerwowych. Warto jednak pamiętać, że, z uwagi na duże ryzyko pojawienia się skutków ubocznych, należy przyjmować je wyłącznie pod kontrolą lekarską.

Zobacz też: Jak rozpoznać grypę jelitową, jakie daje objawy i czym ją leczyć?

W leczeniu nadmiernej potliwości stosuje się także specjalne kosmetyki przeciwpotne na bazie chlorku glinu, które zmniejszają nadmierne pocenie się pod pachami, w okolicach stóp i dłoni, a także puder z metenaminą, pomocny w leczeniu nadmiernej potliwości dłoni i stóp. Działanie relaksacyjne, a przy tym zmniejszające potliwość, wykazują też ziołowe kąpiele z szałwii, brzozy oraz kory dębu.

Dużą skuteczność w terapii nadpotliwości wykazuje również jonoforeza (zabieg z użyciem prądu elektrycznego oraz wody) oraz botoks, podczas którego wstrzykiwana jest toksyna botulinowa, zwiększająca unerwienie gruczołów potowych i blokująca wydzielanie potu. Jeżeli poprzednie metody nie przynoszą spodziewanych rezultatów, warto udać się na jednorazowy zabieg laserowego usuwania gruczołów potowych, który trwale usuwa problem nadmiernej potliwości w wybranej partii ciała (np. w okolicy pach).

[email protected],  fot.www.freepik.com