Zwiedzanie i degustacja. Ten ponad 100-letni producent alkoholi ma własne muzeum

Jego siedziba i zakład produkcyjny mieszczą się w Kownie, a historia sięga 1906 roku. 10 lat wcześniej w carskiej Rosji wydano dekret o monopolizacji produkcji alkoholu przez przedsiębiorstwa państwowe. Celem było zwiększenie wpływów do skarbu państwa i poprawienie jakości produkowanych alkoholi.

W 1903 roku u zbiegu obecnych ulic Bažnyčiosa i Girstupio władze Kowna kupiły działkę pod budowę zakładu produkcyjnego, budowa została ukończona w 1906 roku. Ówcześnie zakład nosił nazwę „Kowieński Państwowy Skład Win Nr 1”. Na terenie fabryki znajdowały się elektrownia, piece na węgiel drzewny, kanalizacja, trójelementowy system zaopatrzenia w wodę, sześć studni artezyjskich i połączenie kolejowe.

W latach 1906 – 1914 zakład był kilkukrotnie rozbudowywany i modernizowany. W czasie I wojny światowej, podczas okupacji terenów litewskich przez III Rzeszę produkcja i spożywanie mocnych alkoholi były zabronione. W tym czasie główny budynek fabryki przekształcono w łaźnię.

Gdy Litwa odzyskała niepodległość w 1918 roku władze skupiły się na odbudowie i ożywieniu gospodarki, a zakład w Kownie, zyskał miano jednego z najważniejszych w kraju. Dzięki temu zaczął ponownie funkcjonować i realizować duże zamówienia na skalę krajową.

Kolejna wojna przyniosła ponowną okupację – tym razem przez Związek Radziecki i w efekcie dokonano nacjonalizacji zakładu. W 1948 roku władze zdecydowały o połączeniu zakładu z fabryką alkoholi o nazwie Stumbras, wcześniej należącą do Mykolasa Velykisa – w ten sposób powstał największy producent alkoholi na Litwie.

Mykolas Velykis, urodzony w 1884 roku generał Litewskich Sił Zbrojnych, w 1927 roku przeniósł się do rezerwy i rozpoczął pracę w zagranicznych spółkach, sprzedających uzbrojenie armii litewskiej. Był szefem kampanii na rzecz wsparcia weteranów, a w 1937 roku wraz z E. Olicisem założył fabrykę wódek o nazwie „Stumbras” i kierował nią do czasu zajęcia Litwy przez ZSRR, następnie został aresztowany przez NKWD i skazany na 25 lat pracy w łagrze. W 1955 roku wrócił na Litwę i zmarł w Wilnie, nie zdążywszy dotrzeć do Kowna.

Jako spółka państwowa Stumbras funkcjonował do 2003 roku, gdy został przejęty i sprywatyzowany przez koncern MG Baltic. Ten z kolei należy do MV Group – jednej z największych grup biznesowych w krajach bałtyckich, założonej w 1992 roku. Z małej firmy zajmującej się wodą mineralną, na przestrzeni dziesięcioleci rozwinęła się w grupę firm działających w 4 sektorach.

Sektor produkcyjny jest reprezentowany przez fabryki Stumbras, Alita, Anykščių Vynas i Gubernija. Nowi właściciele włożyli ogromne pieniądze w marketing, wprowadzenie nowych produktów i ogółem odświeżenie marki. Zmodernizowano cały zakład, odnowiono bazę technologiczną dzięki czemu Stumbras ma jedną z najnowocześniejszych fabryk w regionie. Rosnąca sprzedaż nowych produktów oraz rosnący eksport spowodowały znaczny wzrost wolumenu sprzedaży (47,3 proc. w 2007 roku) oraz zysku netto (51,4 proc. w 2007 roku).

Jednak rok 2008 przyniósł spadki sprzedaży i zysków, a cena akcji spadła z blisko 14 litów na koniec 2007 roku do około 4 litów na początku 2009 roku. W związku z tym, by zwiększyć poziom sprzedaży, Stumbras bardzo zintensyfikował swoją działalność eksportową - obecnie sprzedaje swoje produkty w ponad 30 krajach świata. Produkcja eksportowa obejmuje wódki, likiery, brandy i bitter.

Firma obrała strategię nieustannego inwestowania w konsolidację swoich marek za granicą i skupiania się zarówno na smaku, jak i wyglądzie swoich napojów. Opakowania marek LITHUANIAN VODKA i STUMBRAS VODKA zostały nagrodzone złotymi medalami na najbardziej prestiżowych europejskich konkursach wzorniczych.

Pod koniec 2009 roku w Kownie otwarto muzeum Stumbras. W muzeum zwiedzający mogą zapoznać się z historią i kontekstem kulturowym spożywania alkoholu i produkcji mocnych napojów alkoholowych na Litwie, a także z historią fabryki Stumbras: stuletnimi budynkami, dokumentacją archiwalną i zdjęciami.

Muzeum organizuje również wycieczkę pod nazwą Lithuanian Beverage Tour, w ramach której oferuje zwiedzanie największych litewskich gorzelni w trzech miastach, które pielęgnują litewskie tradycje produkcji napojów alkoholowych: Alytus, Kowno i Anykščiai. Zwiedzający mogą wysłuchać opowieści o pochodzeniu najsłynniejszych trunków, być świadkami całego procesu produkcji, a na końcu degustować najpopularniejsze napoje produkowane w tych gorzelniach.

Stumbras chwali się, że ich trunki są tworzone według unikalnych receptur sięgających końca XIX wieku oraz tych nowoczesnych i oryginalnych, przy wykorzystaniu ponad stuletniego doświadczenia, wiedzy i tradycji i łączeniu metod klasycznej produkcji z nowymi technologiami.

Wśród najważniejszych wartości Stumbras wymienia personel - zespół ekspertów, który pracuje nad pomysłami na trunki, udoskonalaniem receptur, poszukiwaniem nowych połączeń składników, a także projektami butelek i etykiet, które wielokrotnie zdobywały międzynarodowe nagrody. (Alina Anisimowicz, fot. ilustracyjne Pixabay)