To na tym cmentarzu zaczęła się wojenna historia Nowego Sącza

Nekropolie to bezcenne źródło informacji na temat historii danej miejscowości. Cmentarzem, który w wyjątkowy sposób obrazuje losy Nowego Sącza jest cmentarz ewangelicki

- Ten cmentarz ma bardzo ponurą historię – mówi Leszek Zakrzewski, szef sądeckiego oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego.

Dlaczego? Bo naziści pochowali na nim z wielką pompą Niemców, którym Polacy jeszcze przed wybuchem II wojny światowej udowodnili szpiegostwo.

Chodzi o dziesięciu sympatyków nazizmu, którzy w ramach piątej kolumny na niemieckiej Dąbrówce gromadzili między innymi dane o ruchu wojsk na sądeckim dworcu, o transportach wojskowych, które tędy przejeżdżały.

Zobacz też: Cmentarz ewangelicki parafianie koszą własnymi rękami. Parafii nie stać, by zlecić to firmie

Mężczyźni przekazywali zebrane dane za pomocą radiostacji ukrytej w zakładzie fryzjerskim naprzeciwko dworca.

Zatrzymano ich zraz potem jak inny Niemiec wysadził dworzec w Tarnowie za pomocą ładunku ukrytego podłożonego w przechwali bagażu.

Sądeckich szpiegów, już jako zbrodniarzy wojennych przewieziono do innej miejscowości i rozstrzelano. Już po wybuchu II wojny światowej, naziści ich ciała ekshumowali i sprowadzili z powrotem do Nowego Sącza.

- I urządzili im pochówek z całym ceremoniałem i pompą. Były nazistowskie flagi, były faszystowskie gapy. To właśnie z powodu rozstrzelania tych dziesięciu Niemców naziści traktowali mieszkańców Nowego Sączą z wyjątkowym okrucieństwem i stosowali wobec jego mieszkańców zaostrzone procedury. Mówiło się nawet o Nowym Sączu jako mieście karnym – tłumaczy Zakrzewski.

- To dlatego po wojnie sądeczanie omijali ten cmentarz szerokim łukiem – podkreśla Zakrzewski.

ES [email protected] Fot.: Krzysztof Stachura