Aleja Sprawiedliwych w Nowym Sączu otwarta [WIDEO, ZDJĘCIA]

Aleja Sprawiedliwych wpisała się w przestrzeń przed kamienicami przy ulicy Piotra Skargi (naprzeciwko starego cmentarza żydowskiego). W alei zostało posadzonych pięć drzew – lip.

- Ta aleja upamiętnia Polaków ratujących Żydów podczas II wojny światowej – mówił podczas otwarcia dr Łukasz Połomski, prezes Sądeckiego sztetla. – Tych, którzy zostali odznaczeni Medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. Otwarcie tej Alei wpisuje się w innowację pedagogiczną, jaka jest realizowana w Zespole Szkół nr 2 w Nowym Sączu.

W tym roku jest ona poświęcona właśnie Sprawiedliwym wśród Narodów Świata i zagładzie sądeckich Żydów. Jest to również spełnienie naszych marzeń w Sądeckim sztetlu po upamiętnieniu ludności żydowskiej w pomniku, który znajduje się niedaleko sądeckiej synagogi. Dzisiaj domykamy tę historię upamiętniając tych, którzy bohatersko w czasie II wojny światowej nieśli pomoc tym, którzy jej tak bardzo potrzebowali.

Na otwarcie Alei Sprawiedliwych przybyli potomkowie sądeckich Sprawiedliwych wśród Narodów Świata, którzy pomagali Żydom w czasie wojny. Teraz ci Sprawiedliwi zostali upamiętnieni przez zasadzone drzewo w Alei Sprawiedliwych.

Przy każdym drzewie znajduje się tabliczka upamiętniająca daną osobę. Na uroczystości nie zabrakło też wiceprezydent Nowego Sącza Magdaleny Majki, dyrektora Sądeckiej Biblioteki Publicznej Marka Rylewicza, Barbary Maleczek, honorowej ambasadorki Sądeckiego sztetla (opiekuje się cmentarzem żydowskim, na którym pochowanych jest wiele osób, które podczas II wojny światowej niosły pomoc ludności żydowskiej).

W uroczystości licznie wzięła też udział sądecka młodzież – uczniowie SP 20 na czele z dyrektor Hanną Śpiewak-Chłopkiewicz oraz Zespołu Szkół Społecznych Splot, której patronem jest Jan Karski (Sprawiedliwy wśród Narodów Świata) na czele z dyrektor Beatą Budzik.

- Ogromnie się cieszę, że pamięć o Sprawiedliwych wśród Narodów Świata, o tych sądeczanach, których nigdy nie powinniśmy zapomnieć będzie dzisiaj symbolicznie utrwalona w najpiękniejszy sposób poprzez żywe pomniki – powiedziała Magdalena Majka., wiceprezydent Nowego Sącza.

– Mam nadzieję, że przechodząc tutaj będziemy pamiętać o tych wspaniałych ludziach, że Wy – droga młodzieży powiecie swoim kolegom, znajomym, rodzinie – co oznaczają drzewa rosnące tutaj i te tabliczki przy nich.

W imieniu Sprawiedliwych wśród Narodów Świata głos zabrał prof. Aleksander Skotnicki, wnuk nauczycielki Anny Sokołowskiej.

- Dziękuję, że pamiętacie Państwo o ludziach, którzy w czasach zagłady nie byli obojętni – mówił prof. Skotnicki. – To dla was – młodych jest bardzo ważne. Nie bądźcie obojętni na niesprawiedliwość, na niegodziwość. Miejcie siły, by walczyć o prawdę. Ci Sprawiedliwi, których upamiętniamy tymi drzewkami pokazali człowieczeństwo w chwili, kiedy dookoła była nienawiść, było poniżenie drugiego człowieka.

Babcia prof. Skotnickiego – Anna Sokołowska uczyła w Gimnazjum im. Chrobrego w Nowym Sączu. Kiedy podczas okupacji przyszedł czas pogardy pomagała swoim byłym uczniom żydowskiego pochodzenia. Za to Gestapo ją aresztowało. Trafiła do więzienia na Montelupich w Krakowie, a potem do obozu koncentracyjnego w Ravensbrück. Tam została zamordowana w 1945 roku.

- Bądźcie współczesnymi Sprawiedliwymi – apelował do sądeckiej młodzieży prof. Skotnicki, emerytowana medyczna sława. – Możecie to zrobić bez ryzyka. Pomagajcie innymi.

W Alei Sprawiedliwych zostało posadzonych pięć drzew, ale Aleja, jak zapowiedział dr Łukasz Połomski będzie się z pewnością powiększać.

Pierwsze drzewko przy ul. Bożniczej zostało poświęcone rodzinie Królów, drugie jest poświęcone Annie Sokołowskiej, sądeckiej nauczycielce, która pomagała wszystkim potrzebujących, którzy przebywali za murem sądeckiego getta. Trzecie drzewko jest poświęcone Jadwidze Wolskiej - podczas II wojny światowej kierowała Radą Główną Opiekuńczą w Nowym Sączu, organizacją, która niosła pomoc Polakom i Żydom. Czwarte drzewko jest poświęcone Stefanowi Mazurowi, pomocnikowi zegarmistrza Dobrzańskiego.

Ostatnie drzewko poświęcone jest rodzinom, które ratowały Żydów poza terenem Nowego Sącza – Jaroszów ze Stańkowej, którzy ukryli w piwnicy 14 Żydów oraz Sikoniów, którzy ukryli trzy osoby w Łukowicy.

Dlaczego Aleja Sprawiedliwych powstała w tym miejscu?

- Tutaj była główna brama sądeckiego getta – wyjaśniał dr Połomski. – Tędy ludzie będący w getcie uciekali. Tędy przerzucano chleb. Droga w kierunku mostu, w kierunku dzielnicy nazywanej Przetakówką była drogą do wolności dla wielu osób, które Holokaust przeżyły. To była jedyna droga ucieczki z sądeckiego getta, mimo iż było otoczone murami.

Symboliczną wstęgę w sądeckiej Alei Sprawiedliwych przecinali: Magdalena Majka, wiceprezydent Nowego Sącza, prof. Aleksander Skotnicki i Zofia Król, żona Artura Króla, Sprawiedliwego wśród Narodów Świata.

([email protected], fot. IM), film: GN © Materiał chroniony prawem autorskim.