Destabilizacja Mołdawii - czy Kreml politycznie stawia na przestępczość zorganizowaną?

Instytut Badań nad Wojną napisał niedawno w swojej analizie, że Kreml przygotowuje się do destabilizacji Mołdawii, najprawdopodobniej w ramach działań mających na celu zapobieżenie jej integracji z Unią Europejską. Wydaje się jednak, że Naddniestrze nie jest już głównym regionem, na który Moskwa liczy w celu destabilizacji Mołdawii, ponieważ „uprawnienia” te zostały przekazane kierownictwu Autonomii Gagauskiej.

Niedawno prorosyjskie partie z Republiki Mołdawii odwiedziły Moskwę. Socjaliści, Partia Shor, Partia Odrodzenia i gagauska Baskijka Pani Gutul udały się do Moskwy jedna po drugiej. Wszyscy czterej, jeden po drugim, ogłosili, że wezmą udział w Międzynarodowym Forum Ekonomicznym w Petersburgu. Wskazuje to, że intencją Moskwy było zebranie ich przy stole i zjednoczenie ich w blok polityczny, z którego wyłoniłby się kandydat na październikowe wybory prezydenckie.

Tak więc w niedzielę w Moskwie, w hotelu niedaleko Kremla, kilku mołdawskich polityków powiązanych z grupą przestępczą Shor utworzyło blok polityczny „Zwycięstwo”. Przewodniczącym bloku został zbiegły mołdawski oligarcha Ilan Shor, skazany w Mołdawii na 15 lat więzienia za udział w miliardowym oszustwie bankowym w 2014 roku. W latach 2019-2024 był chroniony przez Izrael jako obywatel izraelski.

Shor niedawno przeprowadził się do Moskwy, a Rosja odmawia jego ekstradycji do Mołdawii. Ilan Shor ma również zakaz wjazdu do kilku krajów i znajduje się na międzynarodowej liście sankcji.
Evghenia Gutul, gubernator Gagauskiej Autonomii Mołdawii, została mianowana sekretarzem „rady narodowej” bloku utworzonego w niedzielę w Moskwie. Sekretarz wykonawczy - deputowana Marina Tauber, objęta śledztwem w licznych sprawach karnych. Parlament w Kiszyniowie dziewięciokrotnie uchylał jej immunitet i zatrzymywał w areszcie, ale z powodu korupcji w sądownictwie jej sprawy są nadal wstrzymywane.

Zauważyliśmy ostatnio, że polityka Rosji wobec Mołdawii stała się bardziej radykalna. Moskwa chce teraz w pełni kontrolować Mołdawię, a nie tylko blokować ją gospodarczo i utrzymywać w szarej strefie. Przed wojną na Ukrainie Rosja niekoniecznie dążyła do kontrolowania Mołdawii. Chciała raczej kontrolować system poprzez działania blokujące. Rosja chciała utrzymać Republikę Mołdawii w szarej strefie, z niestabilnymi rządami koalicyjnymi wszystkich orientacji. W międzyczasie do władzy w Republice Mołdawii doszły władze zorientowane na Zachód, a Rosja chce teraz uzyskać pełną kontrolę.

Na początku marca 2024 r. szef mołdawskiej Służby Wywiadu i Bezpieczeństwa, Alexandru Musteata, ostrzegł, że w nadchodzących miesiącach Rosja będzie ciężko pracować, aby skompromitować referendum akcesyjne Mołdawii do UE i wpłynąć na wybory prezydenckie, a w 2025 r., kiedy w Mołdawii odbędą się wybory parlamentarne, spróbuje przejąć kontrolę nad parlamentem w Kiszyniowie, wprowadzając lojalne partie do władzy ustawodawczej.

Wspomniał również, że czynnikiem wyzwalającym destabilizację będzie Autonomia Gagauska. Dwa dni po wypowiedziach szefa Służby Wywiadu i Bezpieczeństwa, gubernator Gagauzji Evghenia Gutul opublikowała w mediach społecznościowych swoje zdjęcie z prezydentem Rosji Władimirem Putinem w Soczi. W wiadomości towarzyszącej zdjęciu Gutu wspomniała, że poprosiła Putina o obronę Gagauzji przed Kiszyniowem, a Putin obiecał jej pomoc. Fakt, że została zaproszona do Moskwy i dano jej trzy sekundy na zrobienie sobie zdjęcia z Putinem, jeszcze bardziej pokazuje, że Rosja zamierza wykorzystać autonomię Gagauzji w swoim scenariuszu destabilizacji Mołdawii.

W tym kontekście kierownictwo autonomii Gagauzji w Mołdawii podpisało w Moskwie porozumienie w sprawie korzystania z rosyjskich kart „Mir” w Gagauzji. Gubernator Gutu zapewniła, że wszyscy emeryci i posiadacze budżetu w Autonomii Gagauskiej będą mogli otrzymać po 2000 mołdawskich lei (100 euro) za pośrednictwem rosyjskich kart bankowych „Mir” od 1 maja, a konta będą otwierane zdalnie.

Oświadczenie to wydawało się bardzo wątpliwe, biorąc pod uwagę, że Ministerstwo Finansów i Narodowy Bank Mołdawii ogłosiły, że tego typu karty nie mogą być używane na terytorium Republiki Mołdawii, ponieważ ten system płatności nie jest ważny w Mołdawii. Pieniądze można wypłacać z tych kart tylko na Kubie i Białorusi. Następnie w prasie gagauskiej pojawiły się doniesienia o kurierach, którzy pod pretekstem doskonalenia kart „Mir” zbierają dane osobowe od mieszkańców - najprawdopodobniej zostaną one wykorzystane w kampanii wyborczej w październiku 2024 roku.

Podczas gdy rząd w Kiszyniowie znajduje się pod presją pilnych reform wymaganych przez proces integracji z Unią Europejską, europejscy urzędnicy mówią o potrzebie ciągłości demokratycznej po wyborach parlamentarnych w 2025 roku, w przeciwnym razie przystąpienie Mołdawii do UE będzie zagrożone. Rosjanie robią wszystko, co w ich mocy, aby udaremnić ten cel, zwłaszcza że mają nieograniczone możliwości finansowe. Ale jak rząd i mołdawskie społeczeństwo przeciwstawią się temu spiskowi? (Elena Bolea) Fot. OpenAI

Źródła:
Războiul „nevăzut” al Rusiei în Moldova – DW – 26.11.2023
Rusia vrea haos și control absolut în Găgăuzia – DW – 18.04.2023
Rusia „investește” sume colosale ca să destabilizeze Moldova – DW – 23.04.2024
Deputat PAS: Rusia are de gând să folosească autonomia găgăuză în scenariul său de destabilizare a Moldovei | Telex
Socor: Marea sursă de destabilizare a R. Moldova a devenit Găgăuzia (stiri.md)