Neo kontra Cypher w filmie Matrix

Czy widzieliście film Matrix? To absolutny klasyk, pozwala zrozumieć kulturę transhumanizmu, w której żyjemy. Dwie postaci z tego filmu są szczególnie wymowne. Mamy więc Thomasa Andersona. W ciągu dnia jest on bezbarwnym pracownikiem korporacji, a w nocy przemienia się w ściganego przez policję hakera udręczonego dziwnym brakiem spójności świata, który go otacza. Spotyka w końcu legendarnego Morfeusza, który wyjawia naszemu bohaterowi, że ten wcale nie żyje w realnym świecie, lecz w iluzji wyprodukowanej przez zespół maszyn zwany Matrixem. Morfeusz proponuje mu wyjście z iluzji. Gdy Thomas budzi się w świecie realnym, widz odkrywa wraz z nim przerażający obraz milionów kokonów, w jakich tkwią pogrążeni w nieświadomości ludzie, których energia życiowa wykorzystywana jest na przemysłową skalę przez maszyny. Thomas postanawia opuścić iluzję i zmierzyć się z nią w całej jej złożoności. Jako Neo uczy się używać Matrixu, aby z nim walczyć i go przekształcać, zamiast być jego narzędziem.

Druga postać nosi imię Cypher. Wyszedł z Matrixu dziewięć lat temu, lecz cierpka surowość życia w realnym świecie sprawia, że za cenę zdrady przyjaciół i oddania własnej wolności chce powrócić do komfortu świata wirtualnego. W eleganckiej restauracji dochodzi do spotkania Cyphera z agentem Smithem z Matrixu. Mają ustalić warunki zdrady. Degustując soczysty stek, Cypher wygłasza straszne zdanie: Ignorance is bliss, „Niewiedza jest błogosławieństwem”. Jest to cytat z wiersza angielskiego poety z XVIII wieku, który opisując beztroskę dzieciństwa i młodości, zastanawia się, czy należy wyjawiać tym, którzy są niedorośli, złożoność ich przyszłego życia. Autor dochodzi do wniosku, że nie należy: Where ignorance is bliss, ’tis folly to be wise'. Dziecięca niewiedza ma w sobie coś pięknego i szkodą byłoby ją utracić, zbyt wcześnie nabywając mądrość właściwą późniejszemu wiekowi. Cypher natomiast wybiera świadomie niewiedzę, a domagając się całkowitego wygumkowania z pamięci wiedzy o swojej przeszłości, stawia znak równości między mądrością a szaleństwem. Powrót do Matrixu stanowi koniec jego egzystencji jako człowieka wolnego.

Neo i Cypher stanowią swoje całkowite przeciwieństwo. A my gdzie się sytuujemy? Chodzi rzecz jasna o nasze codzienne życie, a nie o amerykański film. Wszystko jest bardziej zniuansowane i nie sprowadza się do upraszczającej czarno-białej opozycji. Tym niemniej kontrast między Neo i Cypherem zachęca, byśmy spróbowali porzucić niewiedzę i naiwność za cenę wprawdzie pewnego dyskomfortu, ale z nadzieją na nagrodę w postaci odzyskanej wolności.

(...)

Jean Baptiste-Bienvenu, Zjadani przez ekrany, wydawnictwo W drodze

Skomentuj