Dokucza migrena? Jakie są jej przyczyny i jak uporać się z bólem głowy?

Myśląc migrena, myślimy o jednostronnym, pulsującym bólu głowy, trwającym od 4 do 72 godzin, czasami zapowiedzianym tzw. aurą, czyli krótkimi zaburzeniami wzroku, ruchu, mowy, czy drętwieniem jednej strony ciała.

Rozpoznaniem symptomów i diagnozą powinien zająć się lekarz, aby nie pomylić migreny z innymi rodzajami bólów głowy. Według WHO przynajmniej połowa dorosłych osób na świecie cierpiała na ból głowy w ciągu ostatniego roku.

Jak się ocenia, z jej powodu cierpi co 10 mieszkaniec Polski. Migreny dotykają najczęściej dorosłych po 30 roku życia, a nasilają się w okolicach 40 roku życia, ale występują także wśród dzieci. Ból głowy częściej atakuje kobiety niż mężczyzn, głównie z powodów hormonalnych, zaburzających równowagę organizmu.

Czym jest migrena?

Migrena jest przewlekłą chorobą neurologiczną, charakteryzująca się samoistnymi napadowymi bólami głowy występującymi okresowo. Częstotliwość ataków migrenowych jest kwestią indywidualną. Uważa się, że zapadalność na migrenę jest uwarunkowana genetycznie, a jej przyczyną są zaburzenia nerwowo-naczyniowe.

Choroba może przebiegać pod postacią epizodyczną lub przewlekłą- ta druga, stanowiąca ok. 8 proc. przypadków, odznacza się odczuwaniem bólu głowy przez przynajmniej 15 dni w miesiącu. 

Należy pamiętać, że wbrew temu co jest powszechnie uważane, nie każdy ból głowy jest migreną. Migrena może być objawem wielu innych schorzeń. Dlatego też migrena wymaga dokładnej diagnostyki, a jej definicję spełnia wyłącznie ten stan, gdzie ból głowy jest dolegliwością pierwotną, a nie objawem wtórnym do innej patologii.

Przyczyny występowania migreny nie zostały jak dotąd jednoznacznie określone. Wieloletnie badania i obserwacje pozwoliły ustalić, że choroba ma bardzo złożoną etiologię i na jej wystąpienie mają wpływ zarówno uwarunkowania genetyczne, jak i środowiskowe. Udało się jednak ustalić pewne czynniki, które mogą mieć wpływ na powstawanie migreny, bądź też wywoływać jej ataki.

Nazwano je wyzwalaczami bólów migrenowych. Do najważniejszych należą między innymi stres, zmiany hormonalne, wysiłek i zmęczenie fizyczne, zmiany pogody, pozostawanie na czczo przez długi czas, zmiany rytmu snu, nieprzyjemne zapachy, światło, alkohol, stosowanie niektórych leków, niektóre pokarmy, a także ból karku.

Niewłaściwa dieta jest szczególnym czynnikiem ryzyka wystąpienia napadu migreny i wymaga szerszego omówienia. Badania wykazały większą szansę pojawienia się bólu u osób spożywających:

• produkty zawierające kofeinę,
• produkty dosładzane aspartamem,
• czekoladę i kakao,
• żywność z dużą zawartością glutaminianu sodu (np. fast-foody, kostki rosołowe, sosy i zupy w proszku),
• alkohol (zwłaszcza czerwone wino),
• tłuste mięsa oraz sery.

Inne produkty, które również mogą wyzwolić napad migrenowy, choć wymieniane są w literaturze rzadziej, to: owoce cytrusowe, herbata, wędliny, ryby oraz żywność fermentowana.   

Jakie są objawy migreny?

Najczęstszym, najbardziej podstawowym, a wręcz książkowym objawem migreny jest silny, napadowy ból zlokalizowany najczęściej po jednej stronie w okolicy skroniowej lub za gałką oczną, o charakterze pulsującym z tendencją do nasilania się. Należy pamiętać, że mogą zdarzać się przypadki niestandardowe, gdzie charakter bólu jest inny.

Bólowi mogą współtowarzyszyć inne objawy, takie jak nudności i wymioty, nadwrażliwość na światło, dźwięk, zapachy (zwłaszcza te nieprzyjemne), a także łzawienie oczu. Bardzo charakterystyczne jest nagłe nasilanie się intensywności bólu przy próbie podjęcia nawet minimalnej aktywności fizycznej.

O mniej więcej jednej czwartej populacji pacjentów borykających się z problemem migreny, chorobie towarzyszy tak zwana aura. Są to objawy, najczęściej o charakterze neurologicznym, występujące bezpośrednio przed właściwym atakiem bólu, zazwyczaj nieutrzymujące się dłużej niż godzina.

Najczęściej spotyka się objawy wzrokowe, takie jak mroczki przed oczami, błyski, zniekształcanie widzianego obrazu, czy nawet ubytki w zakresie pola widzenia. Ponadto może dochodzić do zaburzeń czuciowych, ruchowych, a także zaburzeń mowy.

Klasyczny atak migrenowy składa się z czterech faz, które następują bezpośrednio po sobie: fazy zwiastunów, aury, bólu głowy oraz tak zwanej fazy ponapadowej.

Jak się leczy migrenę?

Mówiąc o leczeniu migreny, należy podkreślić, iż jest ona chorobą nieuleczalną. Celem terapeutycznym jest przede wszystkim działanie niwelujące bóle głowy oraz profilaktyka pozwalająca na zmniejszenie częstości napadów.

Podstawowym kierunkiem terapeutycznym jest obserwacja pacjenta zarówno przez lekarza, jak i samoobserwacja, mająca na celu wytypowanie czynników wyzwalających ból migrenowy,
z docelową próbą ich wyeliminowania. W przypadku braku możliwości bądź braku skuteczności takiego postępowania, stosuje się farmakoterapię.

Podstawowymi farmaceutykami stosowanymi w leczeniu migreny są leki przeciwbólowe z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych, oraz tryptany.
Gdy farmakoterapia jest nieskuteczna, a napady częste (minimum 8 napadów w miesiącu), należy rozpoznać migrenę przewlekłą. 

Bardzo istotne w profilaktyce migren jest przyjmowanie odpowiedniej ilości wody, a także regularne spożywanie posiłków. Duże znaczenie ma również odstawienie wszelkich pokarmów, na które występuje nadwrażliwość lub uczulenie, np. gluten. Unikać należy stosowania głodówek, ponieważ towarzyszący im spadek poziomu glukozy we krwi także mocno sprzyja wystąpieniu ataku migreny. ([email protected]) Fot: www.freepik.com