Cukrzyca – jak rozpoznać chorobę? Przyczyny cukrzycy

Cukrzyca jest bez wątpienia jednym z największych wyzwań cywilizacyjnych obecnych czasów. W Polsce choruje na nią ponad 3 miliony osób, a kolejny milion pozostaje niezdiagnozowany.
Cukrzyca to choroba metaboliczna charakteryzująca się hiperglikemią, czyli wysokim stężeniem glukozy we krwi. Spowodowana jest zaburzeniem lub całkowitym brakiem hormonu insuliny wydzielanej przez komórki trzustki. Insulina jest niezbędna dla prawidłowego rozkładu węglowodanów, tłuszczów i białek.

Przewlekła hiperglikemia – zbyt wysoki poziom cukru we krwi – wiąże się z uszkodzeniem, zaburzeniem czynności i niewydolności różnych narządów, takich jak oczy, nerki, serce czy naczynia krwionośne.

Cukrzyca nieleczona lub leczona w sposób niewłaściwy może prowadzić do rozwoju groźnych powikłań zdrowotnych. Najczęstszym z nich są choroby układu sercowo-naczyniowego, które są jednocześnie główną – stanowiącą około 70 proc. wszystkich przypadków – przyczyną zwiększonej, przedwczesnej śmiertelności. 

Długotrwale utrzymujący się wysoki poziom cukru we krwi może prowadzić do poważnych uszkodzeń narządów. Nieleczona lub źle leczona może powodować niewydolność nerek (nefropatię cukrzycową), uszkodzenie siatkówki oka (retinopatię cukrzycową) prowadzące do nawet do utraty wzroku oraz uszkodzenia nerwów (neuropatię). Powikłaniem cukrzycy jest również choroba wieńcowa oraz niedokrwienie kończyn dolnych i mózgu.

Cukrzyca – pierwsze objawy

Pierwsze objawy cukrzycy to: wzmożone pragnienie, częste oddawanie moczu, wielomocz (poliuria), moczenie nocne u małych dzieci, ubytek masy ciała, pomimo zwiększonego apetytu; po kilku dniach zupełny brak apetytu, zapalenie skóry okolicy narządów płciowych, narastające osłabienie lub zmęczenie, senność, rozdrażnienie. 

Wśród późniejszych objawów cukrzycy wymienia się m.in. zaburzenia ostrości widzenia (wynikające z zaburzeń uwodnienia soczewki), nasilone odwodnienie – sucha skóra i śluzówki (suchość w ustach), zapach acetonu z ust, przyspieszony, głęboki oddech Kussmaula, bóle brzucha, nudności i wymioty, twardy brzuch przy kwasicy ketonowej, skurcze mięśniowe przy zaburzeniach jonowych, w końcu utrata przytomności lub śpiączka cukrzycowa.   

Przyczyny cukrzycy 

Przyczyny cukrzycy są ściśle związane z jej typem.

• Cukrzyca typu 1 jest chorobą autoimmunologiczną, jej przyczyną są przeciwciała niszczące komórki beta trzustki odpowiedzialne za wydzielanie insuliny. Efektem jest bezwzględny niedobór insuliny i konieczność leczenia tym hormonem.
• Cukrzyca typu 2 to choroba, której przyczyną jest insulinooporność, wynikająca z nadwagi lub otyłości. W początkowej fazie występuje nadmiar insuliny, a podstawą leczenia jest zwiększenie aktywności ruchowej, redukcja masy ciała, odpowiednia dieta oraz metformina.
• Cukrzyca typu 3 jest cukrzycą wtórną do różnych chorób (trzustki, wątroby, gruczołów wydzielania wewnętrznego) lub cukrzycą polekową. Postepowanie zależne jest od przyczyny.
• Cukrzyca ciążowa jest związana z hormonami podtrzymującymi ciążę, najczęściej wystarczy postępowanie dietetyczne, rzadziej konieczna jest leczenie insuliną. Jest to zaburzenie, które najczęściej mija po porodzie. 

Leczenie cukrzycy

Jak wyleczyć cukrzycę? Niestety jest to choroba nieuleczalna, która wymaga stałej kontroli, w celu powstrzymania ewentualnych skutków choroby.
Celem leczenia cukrzycy jest osiągnięcie normoglikemii, tzn. stężenia glukozy we krwi jak najbardziej zbliżonego do wartości prawidłowych.

Cel ten osiąga się za pomocą insuliny lub leków doustnych. Nie można też zapomnieć o regularnych badaniach na cukrzycę, pozwalających na wczesne wykrycie i leczenie rozwijających się powikłań.
Leczenie cukrzycy polega przede wszystkim na terapii objawowej. Jest ona długotrwała, ale właściwie prowadzona pozwala na uzyskanie fizjologicznego poziomu glukozy we krwi – a tym samym poprawę samopoczucia chorego, który może prowadzić normalne, aktywne życie. Oprócz leczenia hipoglikemizującego, nieodłącznym elementem terapii cukrzycy powinna być odpowiednia dieta, której celem jest osiągnięcie i utrzymanie prawidłowego stężenia glukozy we krwi. ([email protected]) Fot: freepik.com