Gdy śpimy za długo – źle, gdy za mało jeszcze gorzej. Sen ma swoje tajemnice

Sen wpisany jest w codzienne funkcjonowanie człowieka. Każdy z nas przesypia jedną trzecią swojego życia. Obecność snu jest dla nas tak naturalna, że na co dzień raczej nie zastanawiamy się nad jego istotą.

Czytaj także: Może w twoim domu znajdzie się dla mnie miejsce. Psiaki czekają na adopcję

A szkoda, bo sen to, jak się okazuje frapujący temat nie tylko z punktu widzenia medycznego, ale przede wszystkim naukowego. Zajmują się nim badacze, lekarze, psychologowie. O śnie dużo już wiemy, ale… No właśnie wciąż zaskakuje. I nie powiedział jeszcze ostatniego słowa.

O tym czym jest sen i jego tajnikach rozmawiamy z Małgorzatą Łyko, psycholożką, terapeutką zaburzeń snu, specjalistką polisomnografii i EEG, członkinią Polskiego Towarzystwa Badań nad Snem i Polskiego Towarzystwa Neurofizjologii Klinicznej. 

Sen w życiu każdego ssaka, w tym również człowieka wydaje się czymś tak oczywistym, jak naturalna potrzeba jedzenia czy picia. Tak też odbieramy sen, jako coś naturalnego, ale tak naprawdę nie zastanawiamy się raczej nad tym co to jest sen. Jak można go zdefiniować?

- Wydawać by się mogło, że sen to taki stan organizmu, w którym przestajemy być aktywni i wypoczywamy. Jest to przekonanie tylko częściowo prawdziwe. Dlaczego? Owszem – po przyjęciu wygodnej pozycji leżącej przestajemy się ruszać i stopniowo tracimy świadomy kontakt z otoczeniem, ale z perspektywy mózgu sen jest stanem aktywnym. W czasie snu zachodzi wiele złożonych procesów mózgowych, które pozwalają nam zachować dobre zdrowie tego organu. Warto też podkreślić, że oprócz powyższych, sen fizjologiczny ma jeszcze ważną cechę, która odróżnia go od stanów patologicznych (np. śpiączki) – jest odwracany, czyli pod wpływem odpowiednich bodźców (dźwięk budzika) możemy wrócić do stanu czuwania i z powrotem aktywnie funkcjonować. 

Czytaj także: Prace na skrzyżowaniu pod szpitalem postępują. Ruch samochodów utrzymany

Nasz mózg w czasie, gdy śpimy nie śpi, nie wypoczywa? 

- Dokładnie tak.

Dlaczego sen jest nam potrzebny?

- Gdy kładziemy się do łóżka w cichej sypialni, gasimy światło i zamykamy oczy – odcinamy nasz organizm od ogromu bodźców, które na co dzień musi przetwarzać, gdy jesteśmy aktywni. Dzięki temu, całe nasze ciało i mózg mogą zająć się czymś innym i uruchamiają szereg procesów porządkujących oraz naprawiających różne komórki, które zostały uszkodzone lub zużyte w trakcie dnia. 

Na co wpływa sen?

- Gdy śpimy, reguluje się nasza gospodarka hormonalna. W przypadku dzieci ma to szczególne znaczenie, gdyż to w godzinach nocnych następuje wydzielanie hormonów wzrostu oraz obniżeniu ulega kortyzol – hormon stresu. Ponieważ w trakcie snu nie jemy – reguluje się również nasz układ pokarmowy, m.in. praca trzustki, co ma istotny wpływ na zapobieganie rozwojowi cukrzycy, otyłości i innych chorób przewlekłych. Brak ruchu i zrelaksowana pozycja to ogromna oszczędność energii dla organizmu, którą w trakcie snu może spożytkować nasz mózg na prace porządkowe w obrębie pamięci. Konsolidacja śladów pamięciowych, czyli innymi słowy – utrwalenie wspomnień i uporządkowanie faktów to czynność, którą mózg może wykonać dobrze jedynie, kiedy śpimy. Wie to każdy student i uczeń, który „zarwał noc” przed egzaminem i pomimo wielu godzin spędzonych nad materiałem – nie był w stanie utrwalić i potem przywołać koniecznych faktów. Odpowiedni sen poprawia również odporność organizmu na infekcje, zapobiega powikłaniom naczyniowym takim jak nadciśnienie, choroby serca, udar, a w rezultacie zmniejsza ryzyko przedwczesnej śmierci.

Ile godzin powinniśmy spać? Ile snu potrzebują dzieci, osoby dorosłe, seniorzy?

- Człowiek dorosły powinien spać tyle, ile mu potrzeba, aby czuć się wyspanym. Zwykle jest to co najmniej siedem godzin na dobę. Ta wartość dotyczy dorosłych oraz seniorów….

Całą rozmowę można przeczytać w marcowym numerze miesięcznika "Sądeczanin". Miesięcznik „Sądeczanin” dostępny jest w biurze redakcji przy ulicy Barbackiego 57 w Nowym Sączu lub w poniżej opisanych punktach sprzedaży:

Nowy Sącz:

• Księgarnia „Alfabet” przy ul. Jagiellońskiej 5
• Księgarnia i antykwariat "Bestseller" przy ul. Sobieskiego 1
• Sklep spożywczy „Danek” na Barbackiego, os. Wólki
• Sklep muzyczny MUSICBAN przy ul. Barbackiego 15
• Kiosk wielobranżowy przy ul. Jagiellońskiej 23
• Miasteczko Galicyjskie, Lwowska 226
• Sklep Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej, ul. Sobieskiego 22
• Sklep Spółdzielni Ogrodniczej Ziemi Sądeckiej w Nowym Sączu przy ul. Chopina 10
• Chełmiec:
• Sklep spożywczo-przemysłowy "Od A do Z" w Niskowej
• Sklep GS Samopomoc Chłopska, ul. Marcinkowicka 11
• Sklep spożywczo-przemysłowy Brzezińscy w Biczycach Dolnych

Brzezna -  w sklep spożywczo-przemysłowym BEATRICZE w Brzeznej
Grybów – w sklepie Spółdzielni Handlowo - Produkcyjnej Składnica przy ul. Rynek 1
Kamianna – w Barć Kamianna
Łącko – w sklepie u Pasonia, Łącko 214

Chciałbyś otrzymywać „Sądeczanina” co miesiąc do swojej skrzynki pocztowej? Zaprenumeruj nasz miesięcznik. Koszt prenumeraty od numeru 4 (kwiecień) – do końca roku 2022 wynosi 85 złotych. Wystarczy wpłacić tę kwotę na konto wydawcy Fundacji Sądeckiej o numerze 10 1020 3453 0000 8402 0274 0355. Wpłacając proszę podać imię i nazwisko oraz adres prenumeratora. W razie jakichkolwiek pytań, zapraszamy do kontaktu: [email protected], tel. 18 475 16 26, 18 475 16 31.

[email protected], fot. arch. prywatne Małgorzaty Łyko.