Róża – piękna nazwa dla dokuczliwej choroby zakaźnej. Skąd się bierze i jak ją leczyć?

Róża jest zakaźną chorobą skóry i tkanki podskórnej wywoływaną przez paciorkowce grupy A (Streptococcus pyogenes). Do zakażenia dochodzi przez uszkodzoną skórę. Bakterie mogą wnikać do organizmu przez drobne otarcia naskórka, skaleczenia, rany, miejsca ukąszeń przez owady oraz owrzodzenia. Infekcji paciorkowcowej sprzyjają również zaburzenia krążenia żylnego i chłonnego (np. niedostateczne ukrwienie podudzi) oraz wewnątrzustrojowe ogniska zapalne.

Choroba róża jest zapaleniem tkanki łącznej, które obejmuje skórę łącznie z naczyniami chłonnymi, a niekiedy dotyczy również tkanki podskórnej. Jest to schorzenie zakaźne, ale przypadki zakażeń jednej osoby od drugiej są bardzo rzadkie. Najbardziej narażone na zachorowanie są osoby w starszym wieku, noworodki oraz małe dzieci w wieku 5-10 lat. Innymi czynnikami ryzyka są:

• obniżenie odporności organizmu oraz wrodzone niedobory odporności,
• cukrzyca,
• zakażenia grzybicze skóry,
• zakażenia wirusem HIV,
• AIDS,
• uzależnienie od alkoholu,
• przebyte przeszczepy narządów,
• przyjmowanie leków immunosupresyjnych.

Objawy choroby róży

Choroba róża charakteryzuje się nagłym początkiem oraz szybkim przebiegiem. Typowym objawem choroby jest rumień zapalny o intensywnie czerwonym zabarwieniu z towarzyszącym obrzękiem, który jest wyraźnie odgraniczony od zdrowych powłok skórnych. Zmiana najczęściej lokalizuje się na twarzy, np. na nosie lub policzku oraz w okolicy kończyn dolnych. 

Rumień niekiedy pojawia się na dłoniach, stopach lub pośladkach. Zmiany skórne oraz skóra nad ogniskiem zapalnym są mocno napięte, lśniące oraz nadmiernie ciepłe i bolesne. W przypadku, gdy rumień umiejscawia się w okolicy twarzy dochodzi do obrzmienia tkanki oczodołowej, które jest wynikiem zaburzeń w krążeniu chłonki. U osoby chorej na różę pojawia się wysoka gorączka, która sięga nawet do 41 stopni Celsjusza, dreszcze, nudności, wymioty oraz powiększenie węzłów chłonnych położonych blisko odczynu zapalnego. W miejscach chorobowo zmienionych może wystąpić uczucie puchnięcia, swędzenie oraz pieczenie.

Róża – możliwe powikłania

Nieprawidłowa terapia lub zbyt późno wdrożone leczenie może doprowadzić do groźnych powikłań. Na ciele mogą pojawić się objawy róży pęcherzowej, czyli pęcherze i oddzielający się naskórek. Częstymi powikłaniami są także róża krwotoczna, a w ciężkich przypadkach ropowica, martwica i zgorzel.

Jednym z powikłań jest również róża wędrująca, która szerzy się naczyniami chłonnymi. W ten sposób stan zapalny przesuwa się i obejmuje kolejny obszar. Wędrujący stan zapalny niszczy naczynia, jednak można tego procesu można uniknąć odpowiednio szybko wdrażając leczenie.

Rozpoznanie choroby i sposoby leczenia

W większości przypadków obraz zakażenia, jego objawy przedmiotowe (rumień, gorączka) i podmiotowe (ból i pieczenie) oraz dreszcze są bardzo charakterystyczne i pozwalają na postawienie rozpoznania bez dodatkowych badań. W wątpliwych przypadkach lekarz posiłkuje się oceną parametrów zapalenia i zakażenia paciorkowcowego, obecnych we krwi. W niektórych sytuacjach podejrzenia jednostek, takich jak zakrzepica żylna, pomocne jest również wykonanie badania USG Dopplera kończyn dolnych. Po rozpoznaniu choroby lekarz ocenia stan ogólny pacjenta i podejmuje decyzję o miejscu leczenia. W lżejszych przypadkach możliwe jest przyjmowanie antybiotyku w warunkach domowych, w cięższych zaś konieczna może się okazać hospitalizacja.

Jak w każdym zakażeniu bakteryjnym kluczowe znaczenie ma przyjęcie pełnej zaleconej przez lekarza dawki antybiotyku, nawet jeśli objawy ustąpią przed planowanym zakończeniem terapii. Aby złagodzić dokuczliwe objawy, stosuje się leki przeciwgorączkowe, przeciwzapalne i przeciwbólowe. Na zmianę skórną można nakładać kompresy lub smarować ją maścią ichtiolową. Po zakończonym leczeniu konieczna jest kontrola lekarska, a przede wszystkim leczenie stanów, które spowodowały predyspozycję do rozwoju róży.

Zobacz też: Różyczka to wciąż groźna choroba zakaźna. Jak się przed nią chronić?

W zapobieganiu róży kluczowe znaczenie ma prawidłowe leczenie stanów, które mogą przyczynić się do rozwoju choroby. Istotna jest również zrównoważona dieta, aktywność fizyczna i utrzymanie prawidłowej masy ciała. Osoby z grup ryzyka powinny szybko i skutecznie leczyć wszelkie zakażenia, szczególnie te, wywoływane przez paciorkowce (np. angina). W przypadku wystąpienia samej róży należy ściśle przestrzegać wszelkich zaleceń lekarskich.

[email protected],  fot. Adobe Stock